Στις 24 Μαρτίου, συμπληρώθηκε ένας χρόνος από την εκδημία του αείμνηστου φίλου, συνεργάτη και Μεγάλου Ευεργέτη της Ομογένειας, Ζήση Δαρδάλη, ενός ανθρώπου φαινόμενο αρχοντιάς και στοργής προς τον Αυστραλιώτη Έλληνα, την Ελλάδα και τον Ελληνισμό.
Η σορός του σήμερα βρίσκεται στο κοιμητήριο της Σιατίστης, της γενέτειρας αρχοντούπολης, έναν άνυδρο τόπο που γέννησε ορισμένους από τους μεγαλύτερους ευεργέτες της Ελλάδας.
Εκεί αναπαύεται αφήνοντας στην Μελβούρνη της Αυστραλίας την ιστορία του, τις αναμνήσεις του και τους θρύλους μιας ζωής που γνώρισε τρικυμίες και θριάμβους, τη φτώχεια και τον πλούτο, την απαξίωση και την καταξίωση και την τελική αναγνώριση ως αυθεντικού, αγνού, αληθινού και έντιμου αγωνιστή και πατριώτη.
Ίσως κανένας άλλος Έλληνας μετανάστης δεν μπορεί να σταθεί δίπλα του, χωρίς να επιχειρείται κάποια σύγκριση, για τον αυθόρμητο του χαρακτήρα του, την κυνικότητά του, την απλόχερη στοργή του προς τον άνθρωπο, τα παιδιά, τα ορφανά, την έρευνα, τα γράμματα, και τον αθλητισμό.
Τα μέλη του Αυστραλιανού Ινστιτούτου Μακεδονικών Σπουδών σε ειδική συνεδρίασή τους, ύστερα από εισήγηση του Προέδρου τους, αποφάσισαν ομόφωνα να τιμήσουν τον Ζήση Δαρδάλη ως επίτιμο Πρόεδρο τους και να καθιερώσουν ειδική Τιμητική Διάκριση η οποία θα προσφέρεται σε Πανεπιστημιακά και Ερευνητικά Ιδρύματα με τίτλο ΧΟΡΗΓΙΑ ΖΗΣΗΣ ΔΑΡΔΑΛΗΣ (JACK DARDALIS GRANT).
Η πρώτη χορηγία στη μνήμη του Ζήση Δαρδάλη, ύψους ΑU$5.000.00 αναμένεται να δοθεί στο Τμήμα Έρευνας και Εκδόσεων του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα της Θεσσαλονίκης.
Το μουσείο υπό την Διεύθυνση της Μουσειολόγου Δρ. Αθηνάς Παυλίδη, διαθέτει εδώ και σαράντα χρόνια τμήμα ερευνών που αφορά στην ιστορία και τον πολιτισμό της Μακεδονίας, όπου και εργάζονται μεταπτυχιακοί υπότροφοι υπό την καθοδήγηση ομάδας Πανεπιστημιακών Ιστορικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το Κέντρο Μακεδονικής Έρευνας και Τεκμηρίωσης του Μουσείου πρωτοστατεί στην έρευνα και στην τεκμηρίωση των μακεδονικών αρχείων και εκδίδει βιβλία που φωτίζουν την ιστορία της Μακεδονίας και της Ελλάδας στα Βαλκάνια και διεθνώς.
Το Κέντρο λειτουργεί συγκεκριμένα υπό την επίβλεψη των Καθηγητών Ιωάννη Χασιώτη, Ομότιμο Καθηγητή ΑΠΘ, Βασίλειο Γούναρη, Καθηγητή ΑΠΘ, Ιωάννη Στεφανίδη, Καθηγητή ΑΠΘ, Βλάση Βλασίδη, Αναπληρωτή Καθηγητή ΠΑΜΑΚ, Ελευθερία Μαντά, Επίκουρη Καθηγήτρια ΑΠΘ και Ευάγγελο Χεκίμογλου, Δρ. Οικονομικής Ιστορίας. Το ερευνητικό τμήμα διδακτόρων τελεί υπό τη διεύθυνση της Σταυρούλας Μαυρογένη, Αναπληρώτριας Καθηγήτριας ΠΑΜΑΚ.
Η Χορηγία Ζήσης Δαρδάλης θα προσφερθεί επίσημα στον Πρόεδρο του Δ.Σ. και τη διευθύντρια του Μουσείου τον Ιούλιο 2024, παρουσία των φοιτητών και των πανεπιστημιακών και θα προηγηθεί ομιλία για τη ζωή και την προσφορά του Μεγάλου αυτού Μακεδόνα Άνδρα στην Ελλάδα και στον Ελληνισμό της Αυστραλίας.
Το ΑΙΜΣ συντονίζεται με το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα και την Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών στη Θεσσαλονίκη για την οργάνωση και επιτυχία της εκδήλωσης. «Με την τιμητική αυτή διάκριση στη μνήμη του αυθεντικού Ζήση Δαρδάλη τιμούμε την ανυπέρβλητη προσφορά του στον Ελληνισμό, στα γράμματα και στον άνθρωπο και εκπληρώνουμε στο ελάχιστο το χρέος που νιώθουμε ότι οφείλουμε στον Ζήση Δαρδάλη και την οικογένειά του» δήλωσε ο Πρόεδρος στη εισήγησή του στα μέλη του Δ.Σ.
Ορισμένοι άνθρωποι γεννούνται για να σημαδέψουν με τη μοναδική τους διαδρομή στη ζωή αυτή το ανθρώπινο χρέος. Παραμένουν αυθεντικοί, μοναδικοί και ίσως μόνοι, ξεχωριστοί αλλά και πασίγνωστοι, αιρετικοί και ασύμβατοι, ιδιόρρυθμοι και ειλικρινείς, μπεσαλήδες. Άτομα με απύθμενο θυμό, αστείρευτη δύναμη, άπατο κουράγιο. Οργή που καταπνίγει ακόμη και το λογικό, κι αγάπη που δίνεται ακένωτα, ανεξάντλητα. Κλάμα μικρού παιδιού, χαμόγελο ελπίδας. «Προσφέρω στους άλλους ό,τι εγώ στερήθηκα ως παιδί» ήταν το σήμα του Αυτός ήταν ο Ζήσης Δαρδάλης. Μοναδικό και άκρως απαράμιλλο φαινόμενο ανθρώπου, ασύγκριτος και απαράβλητος.
Ο Ζήσης Δαρδάλης ήρθε μόνος και ορφανός και φεύγει ως ανεπανάληπτη μορφή ανθρώπου που ανήκει σε όλους μας. Ανήκει στην οικογένειά του, στις χιλιάδες σπουδαστών που ευεργέτησε, στις εκατοντάδες των αθλητών που δέχθηκαν τη γενναιοδωρία του, τις δεκάδες των κοινωφελών ιδρυμάτων που αποδέχθηκαν τη χάρη του, στους εκατοντάδες φίλους της καρδιάς του και επισκέπτες που γεύτηκαν την γενναιόδωρη φιλοξενία του, στους κοινοτικούς και εκκλησιαστικούς φορείς που ευεργετήθηκαν, στη μακρινή Πατρίδα που είχε μέσα του και στο Γένος των Ελλήνων που υπηρέτησε στην Αυστραλία και στην Ελλάδα.
Ο Ζήσης Δαρδάλης δεν είχε πλατιά εγκύκλια παιδεία, δεν είχε συστημική μόρφωση. «Είμαι αγγράμματος και χωριάτης!» συνήθισε να αυτοσαρκάζεται. Μεγάλωσε χωρίς γονείς, με τη θεία και τον θείο του. Ήταν αυταρχικός, ήταν οξύθυμος. Ήταν ευσπλαχνικός, άκρως οικτίρμων, με καρδιά παιδιού που γράφει τον θυμό του πάνω στον πάγο. Είχε κι αυτός τα χούγια του, όπως όλοι μας. Τα δικά του χούγια, τις δικές του συνήθειες. Ήταν τόσο μοναδικός και αυθεντικός που δίπλα του δεν μπορεί να σταθεί η κόπια του, το αντίγραφο, το ομοίωμά του. Δεν υπάρχει άλλο άτομο στον οποίο κάποιος θα μπορούσε να αντιγράψει τον Ζήση Δαρδάλη. Πέρασε τη ζωή του καινοτομώντας, σχεδιάζοντας και δημιουργώντας. Από βοσκός και σφάχτης καταξιώθηκε να γνωρίσει πλούτη, δύναμη κι εκτίμηση.
Κατόρθωσε με τις πράξεις και την μυθική του πλέον φήμη να στηθούν γύρω του εκατοντάδες περιστατικά και μοναδικά επεισόδια με πρωθυπουργούς, υπουργούς, δημάρχους, πολιτικούς και πανεπιστημιακούς. Τα πνευματώδη και ενστικτώδη του σχόλια ανάγκασαν να σταματήσουν τηλεοπτικές κάμερες με εντολή δημοσιογράφων από έκπληξη και θαυμασμό. Το ασύλληπτο και ιδιόμορφο του χαρακτήρα του, των πρωτοβουλιών του είχε ως αποτέλεσμα να οργανωθεί στην Ελλάδα σωματείο «Ελλήνων Πιλότων Φίλων Ζ. Δαρδάλη». Ο εφευρετικός αυτός Ζορμπάς των Αντιπόδων, καινοτόμησε εγγράφοντας τις θυγατέρες του στο Αρσάκειο της Αθήνας, προκειμένου να αποκτήσουν ελληνική παιδεία. Ναύλωσε αεροπλάνο για την Ελλάδα, προκειμένου να γιορτάσει τον θρίαμβο του ελληνικού ποδοσφαίρου και λεωφορεία για τους γάμους των θυγατέρων του.
Ως ευεργέτης Χορηγός αποφάσισε να καταβάλλει μέρισμα των εισπράξεών της εταιρείας του «Marathon Food”, προκειμένου να ενισχυθεί και να βλαστίσει η ελληνομάθεια στα πανεπιστήμια της Μελβούρνης, να καταδείξει απόλυτη εμπιστοσύνη στο ΕΚΕΜΕ και στο Πανεπιστήμιο του La Trobe έχοντας ως συνεργάτη του τον πλέον έγκυρο σήμερα παγκοσμίως Ελληνιστή Καθηγητή της Ελληνικής Επιγραφικής, Professor Michael John Osborne, να συμπράξει τυφλά με τους ευφρόσυνους και συνετούς διπλωμάτες μας Γεώργιο Βέη και Γεώργιο Κωνσταντή, και να επενδύσει την απόλυτη εμπιστοσύνη του στο γράφοντα και στους συνεργάτες του από το 1992, όταν και ιδρύθηκαν τα Αρχεία της Ελληνικής Διασποράς στα οποία δόθηκε το όνομά του, με πρόταση της διεύθυνσης του ΕΚΕΜΕ.
Όλοι όσοι είχαν την αγαθή τύχη να τον γνωρίσουν, ο καθένας έχει τη δική του ιστορία και περιπέτεια με τον αμίμητο Τζακ Δαρδάλη. Σερβιτόροι εστιατορίων, μαγαζάτορες, αφεντικά, υπάλληλοι χώρων σταθμεύσεων, ιδιοκτήτες καταστημάτων, άνθρωποι της νύχτας και της διασκέδασης, υψηλόβαθμοι έμποροι και διάσημοι βιομήχανοι της Αυστραλίας, λόρδοι και άρχοντες του πλούτου, Αυστραλοί και λοιποί Ευρωπαίοι, όλοι είχαν κι έχουν να εκστομίσουν, να αφηγηθούν μια ιστορία, ένα στιγμιότυπο της ζωής τους με τον Ζήση Δαρδάλη, τα χούγια του, τις απίθανες προτάσεις του που άλλους σόκαραν, άλλους αποστόμωναν. Αψύς, ευθύς, κυνικός. Έπιανε με τα μάτια τα λαμόγια, με τη μύτη συνελάμβανε τους επιτήδειους. Είχε τη δική του «δαρδάλια» αξιολόγηση. Σχεδόν ποτέ δεν έπεσε έξω. Όλοι μας λέγαμε «το είπε ο Δαρδάλης», «το μυρίστηκε ο Δαρδάλης». Ο λόγος του ήταν νόμος και η υπόσχεσή του συμβόλαιο.
Πάνω από όλα ο Ζήσης λάτρευε την Ελλάδα. Ήταν ο γνήσιος ευ-πατρίδης. Ο γιος της. Δεν μπορούσε να ήταν διαφορετικά. Στο βωμό της θυσιάστηκε ο πατέρας του. Στα ορφανοτροφεία της μεγάλωσαν αυτός και οι αδελφές του. Εκεί είχαν ζήσει και ήσαν θαμμένοι οι πρόγονοί του. Η Ελλάδα ως τρόπος ζωής ήταν ο ομφάλιος λώρος που τον κρατούσε στη ζωή. Την ανάπνεε.
Επαναστατούσε, γκρίνιαζε, φώναζε, εάν οι άρχοντες του τόπου έκαναν στραβά πράγματα. Τηλεφωνούσε συχνά Υπουργούς και λειτουργούς του κράτους για να εκφράσει τον έπαινο ή τη δυσαρέσκειά του. Η Πατρίδα τον τίμησε. Του προσέφερε λαμπρό παράσημο τιμής και έγιναν τότε στην προξενική οικία στη Μελβούρνη επί Προξένου Βέη λαμπρές τελετές και ήρθαν και οι Αυστραλοί ηγέτες για να τον συγχαρούν και τρανοί Αυστραλοί επιχειρηματίες. Στα πολλά του «υπηρεσιακά» ταξίδια στην Ελλάδα επισκεπτόταν τα γραφείο τους, τους εξομολογούνταν πρακτικά και σταράτα «εμπορικά», όπως έλεγε, τι δεν έκαναν, τι αθετούσαν, τι απέφευγαν. Ο Ζήσης είχε μια κυνικότητα που τρόμαζε, αλλά και που θεράπευε.
Ήταν ο πολίτης της Ελλάδας, της Κύπρου, της Αυστραλίας. Ο ανεκτίμητος πατριώτης, ο άνθρωπος που μέσα του αιμορραγούσε η Ελλάδα.