Η Marilyn Sadleir, το γένος Edwards, μοιράζεται την ιστορία του πατέρα της, Geoff Edwards, ο οποίος πολέμησε στη Μάχη της Κρήτης και αργότερα δημιούργησε το παρεκκλήσι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στη μικρή πόλη Πρέβελη κοντά στο Margaret River της Δυτικής Αυστραλίας.
ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ GEOFFREY EDWARDS WX778
Αυτή είναι η ιστορία ενός αξιόλογου στρατιώτη, από τις πολλές χιλιάδες Αυστραλούς στρατιώτες που υπηρέτησαν στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Είναι η ιστορία του πατέρα μου Geoffrey Edwards, γνωστού ως Geoff.
Ο Geoff γεννήθηκε στην Αγγλία και ήρθε στην Αυστραλία με την οικογένειά του που ήταν αγρότες σε ηλικία 4 ετών.
Εγκαταστάθηκαν στο κτήμα Peel γύρω από την περιοχή Mundijong.
Την ημέρα που ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος ο πατέρας μου γιόρταζε τα 21α γενέθλιά του. Όπως είπε κι ο ίδιος, «Τι δώρο γενεθλίων!»
Κατατάχθηκε και μπήκε στο στρατόπεδο Northam στις 11.00 π.μ. στις 11 Νοεμβρίου 1939. Στη συνέχεια μετατέθηκε στο κύριο στρατόπεδο στη Νέα Νότια Ουαλία. Στη δεύτερη άδειά του στο Σίδνεϊ, γνώρισε ένα υπέροχο κορίτσι.
Ήταν 19 ετών, ψηλή, με σκούρα κυματιστά μαλλιά, μπλε μάτια και γλυκό χαμόγελο. Από τότε περνούσε κάθε άδεια μαζί της και με την οικογένειά της και μάλιστα συχνά το «έσκαγε» από το στρατόπεδο για να τη δει.
«Ποτέ δεν έμαθε τις αγγαρείες που έκανα γι’ αυτήν, αλλά άξιζε τον κόπο».
Δεν την ξαναείδε για 3 χρόνια και η πρώτη ευκαιρία ήταν όταν το τρένο του στρατεύματος σταμάτησε στο Σίδνεϊ για μισή ώρα. Την επόμενη φορά που την είδε της ζήτησε να τον παντρευτεί. Το όνομά της ήταν Beryl και ο ευτυχισμένος γάμος τους κράτησε 54 χρόνια μέχρι το θάνατό του.
Για 7 χρόνια ο πατέρας μου ήταν ο στρατιώτης WX778 EG Edwards στο σύνταγμα του Περθ, στη 2/11η ταξιαρχία. Υπηρέτησε στην Παλαιστίνη, την Αίγυπτο και τη Λιβύη και στη συνέχεια το τάγμα απέπλευσε για την Ελλάδα, κάτω από τους κατά καιρούς σφοδρούς βομβαρδισμούς.
Από τον Πειραιά τα στρατεύματα κινήθηκαν βόρεια προς τους πρόποδες του χιονισμένου Ολύμπου.
Φεύγοντας από την Ελλάδα, ο πατέρας μου είπε ότι αισθανόταν θλίψη επειδή ο λαός τους είχε δείξει εμπιστοσύνη και ήταν πολύ φιλικός και ευχόταν να μπορούσε να είχε κάνει περισσότερα. Το πλοίο που στάλθηκε για να βοηθήσει δεχόταν συνεχείς αεροπορικές επιθέσεις, αλλά κατευθύνθηκε προς την Κρήτη και προσάραξε στον κόλπο της Σούδας. Περιέγραφε τους Κρητικούς ως δυνατούς και ανεξάρτητους.
Ο πατέρας μου είπε ότι ο Τσώρτσιλ οραματιζόταν να μετατρέψει την Κρήτη σε νησί-φρούριο, αλλά δημιουργήθηκε μόνο μια συμβολική βάση.
Αν και οι συμμαχικές δυνάμεις που αποτελούνταν από Βρετανούς, Νεοζηλανδούς και Αυστραλούς, συν την Ελληνική Πολιτοφυλακή, ήταν μεγάλες, ήταν ανεπαρκώς εξοπλισμένες με βαριά όπλα και μεταφορικά μέσα τα οποία είχαν μείνει πίσω στην Ελλάδα.
Ο Χίτλερ χρησιμοποίησε το επίλεκτο σώμα αλεξιπτωτιστών του στην Κρήτη για να πραγματοποιήσει την πρώτη εισβολή με αλεξίπτωτα στην ιστορία.
Οι στόχοι ήταν 3 αεροδιάδρομοι στο Μάλεμε, το Ρέθυμνο και το Ηράκλειο στο βόρειο τμήμα του νησιού.
Με την κατάληψη του αεροδιαδρόμου του Μάλεμε χάθηκε η μάχη για την Κρήτη.
Οι συμμαχικές δυνάμεις αναγκάστηκαν να αρχίσουν τη μακρά υποχώρηση προς τις νότιες ακτές. Ο πατέρας μου έλεγε ότι παρόλο που σε διάστημα 3 μηνών είχε επιβιώσει από κάποιες ανατριχιαστικές εμπειρίες και δεκάδες αεροπορικές επιδρομές από τις οποίες γλίτωσε κυριολεκτικά από θαύμα, κατά την υποχώρηση προς τα νότια είχε μια εμπειρία που τον έπεισε ότι ήταν γραφτό να επιβιώσει από τον πόλεμο και ότι κάποιος «εκεί πάνω» τον φρόντιζε.
Δεχόμενος καταιγισμό από σφαίρες από τον πυροβολητή ενός βομβαρδιστικού, πήρε θέση για το μοιραίο χτύπημα που ευτυχώς δεν συνέβη ποτέ. Σε εκείνο το μοναδικό δευτερόλεπτο σκέφτηκε ότι το πολυβόλο είτε είχε μπλοκάρει είτε ο πυροβολητής ξέμεινε από πυρομαχικά.
Ήταν πολύ τυχερός, αλλά στη συνέχεια, όταν τα στρατεύματα ήταν κοντά στην εκκένωση, παγιδεύτηκαν σε μια κοιλάδα και έτσι ο ανώτερος Βρετανός αξιωματικός παραδόθηκε. Ο πατέρας μου ήταν απογοητευμένος κι αισθανόταν παραπλανημένος γιατί, αν τους το είχαν πει από το προηγούμενο βράδυ, θα μπορούσαν να είχαν ξεγλιστρήσει ήσυχα στα βουνά. Ωστόσο, τώρα ήταν αιχμάλωτος πολέμου.
Πολύ λίγοι ήταν εκείνοι που σκέφτονταν να δραπετεύσουν από το στρατόπεδο αιχμαλώτων. Βρίσκονταν σε ένα νησί και πού θα πήγαιναν;
Ωστόσο, ο φίλος του μπαμπά, ο Bill McCarrey, που δεν το έβαζε κάτω, σκέφτηκε ένα σχέδιο απόδρασης. Θα διέσχιζαν τα βουνά προς τη νότια ακτή, θα έκλεβαν μια ψαρόβαρκα και θα έπλεαν προς την Αίγυπτο. Ο πατέρας μου προφανώς ήταν ο μόνος που έδειξε ενδιαφέρον για το σχέδιο και έτσι συνεργάστηκε με τον Bill. Το μόνο που είχαν μαζί τους ήταν λίγα πράγματα και έναν τουριστικό χάρτη της Κρήτης. Δεν ήταν και πολύ τουρίστες!
Μετά την απόδρασή τους συνάντησαν τον πρώτο από τους πολλούς χωρικούς που τους βοήθησαν δίνοντάς τους ψωμί, τυρί, ζεστό πρόβειο γάλα, κρασί και καπνό για τον Bill. Σε ένα μικρό χωριό άκουσαν για πρώτη φορά για τη Μονή Πρέβελη που βοηθούσε τους στρατιώτες. Ήταν το σημείο συγκέντρωσης για μερικές εκατοντάδες Βρετανούς, Νεοζηλανδούς και Αυστραλούς στρατιώτες.
Χωρίστηκαν σε περίπου 20 ομάδες και κάθε ομάδα κατέφευγε σε ένα χωριό. Όλα οργανώθηκαν από τον ηγούμενο της Μονής. Ωστόσο, η ίδια η Μονή βρισκόταν υπό συνεχή επιτήρηση από τους Γερμανούς. Οι κάτοικοι του χωριού παρακολουθούσαν επίσης τους Γερμανούς χρησιμοποιώντας μαθητές ως αγγελιοφόρους. Οι χωρικοί τούς παρείχαν καθημερινά ένα πλούσιο γεύμα ενώ περιέθαλπαν και τους αρρώστους. Με το συνηθισμένο του χιούμορ ο μπαμπάς έλεγε ότι 4 χιλιάδες χρόνια και ένα μπουκάλι ούζο θα νικούσαν το Medicare οποιαδήποτε στιγμή!
Τελικά ο πατέρας μου και ο Bill ήταν μεταξύ των 70 ατόμων που συγκεντρώθηκαν στην παραλία κάτω από το μοναστήρι Πρέβελη δίνοντας ραντεβού με ένα βρετανικό υποβρύχιο, το Thrasher. Στο εκκλησάκι κοντά στην παραλία έγινε κλήρωση για το ποιος θα πήγαινε.
Το τάγμα ανασυγκροτήθηκε και τοποθετήθηκε στη Συρία, την Παλαιστίνη και τις ακτές της Δυτικής Αυστραλίας.
Μετά την επιστροφή του στην πολιτική ζωή, ο πατέρας μου εκπαιδεύτηκε ως ξυλουργός.
Η μητέρα μου και ο πατέρας μου συζήτησαν για το μέλλον τους και ο μακροπρόθεσμος στόχος τους ήταν να χτίσουν και να διευθύνουν ένα θέρετρο διακοπών. Εν τω μεταξύ εργάστηκε ως οικοδόμος κυρίως γύρω από το Scarborough που εκείνη την εποχή ήταν κυρίως θάμνοι. Οι γονείς μου έβαλαν αγγελία για παραθαλάσσιο οικόπεδο για να χτίσουν το θέρετρο που ονειρεύονταν. Κατέληξαν σε ένα κομμάτι στην ακτή του Margaret River.
Λάτρευαν την άγρια φυσική ομορφιά και πίστευαν ότι ήταν ιδανικό. Φυσικά δεν υπήρχε ηλεκτρικό ρεύμα, νερό, τηλέφωνο παρά μόνο ένα μονοπάτι για ψάρεμα. Οι γονείς μου ήταν σίγουρα οραματιστές και πρωτοπόροι. Σε μόλις 9 χρόνια και χάρη σε πολλές τράπεζες έχτισαν το θέρετρο «Prevelly Park». Είναι ενδιαφέρον ότι ο οδηγός του τρακτέρ ήταν Γερμανός και ήταν ένας από τους αλεξιπτωτιστές του Χίτλερ που αποβιβάστηκαν στην Κρήτη. Είχε τραυματιστεί, αλλά ο πατέρας μου τον έπεισε ότι δεν τον πυροβόλησε εκείνος. Έγιναν καλοί φίλοι.
Η Πρέβελη πήρε το όνομά της από τη Μονή Πρέβελη στην Κρήτη και πολλοί από τους δρόμους στην περιοχή έχουν ελληνικά ονόματα – π.χ. οδός Παπαδάκη.
Ο πατέρας μου έκανε και άλλες οικοδομικές εργασίες για να αυξήσει το εισόδημά του και μαζί με κάποιους άλλους δημιούργησε το Γραφείο Τουρισμού της Augusta Margaret River. Ήταν ένας τρομερός αγώνας για τους γονείς μου με περιορισμένους πόρους και όντας σε μια απομακρυσμένη και απομονωμένη περιοχή. Ωστόσο, ο ενθουσιασμός των γονέων μου δεν μειώθηκε ποτέ.
Αφού έφυγαν από την Πρέβελη, οι γονείς μου μετακόμισαν στο Περθ για να πάω στο σχολείο. Ταξίδεψαν αρκετές φορές στην Ελλάδα και την Κρήτη και στο Μοναστήρι και ο πατέρας μου ήταν πάντα χαρούμενος που βρισκόταν εκεί. Έλεγε ότι ήταν ωραία που επέστρεφε και ότι πάντα ένιωθε άνετα εκεί.
Μια πολύ συγκινητική στιγμή ήταν πίσω στην Κρήτη με τον Μάρκο που ήταν έφηβος κατά τη διάρκεια του πολέμου και ήταν αγγελιοφόρος των αυστραλιανών δυνάμεων και τον Μιχάλη Παπαδάκη που ήταν αρχηγός της αντίστασης. Διέσχισαν με το αυτοκίνητο το νησί μέχρι το Μοναστήρι. Για τον πατέρα μου όλα έμοιαζαν οικεία.
Πίσω στην Αυστραλία το μυαλό του πατέρα μου γύρισε στους μοναχούς στο Μοναστήρι και ήθελε να φέρει μέρος του παλιού κόσμου στο νέο. Τότε δημιουργήθηκε η ιδέα ενός παρεκκλησιού στην Πρέβελη στο Margaret River. Θα ήταν ένα μνημείο για όσους έπεσαν, θα τιμούσε τους γενναίους Κρητικούς, τους άνδρες και τις γυναίκες που διακινδύνευσαν τη ζωή τους βοηθώντας τους στρατιώτες σε ώρα ανάγκης και ένα σύμβολο του αγώνα για την ελευθερία
Τα επίσημα εγκαίνια του παρεκκλησιού έγιναν στις 4 Ιουνίου 1979. Υπήρχε μεγάλο πλήθος κόσμου και ήταν μια πολύ συγκινητική εκδήλωση. Ο Αρχιεπίσκοπος Στυλιανός και ο Επίσκοπος Ιεζεκιήλ ευλόγησαν το παρεκκλήσι και η γη και οι τίτλοι ιδιοκτησίας παραδόθηκαν στην Ελληνική Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή της Αυστραλίας, Η μητέρα μου, Beryl, έκανε τα αποκαλυπτήρια της πλάκας. Το ABC έκανε ένα ντοκιμαντέρ για την περίσταση που μεταφράστηκε στα ελληνικά και προβλήθηκε στους μοναχούς στο μοναστήρι στην Κρήτη. Ήταν πολύ συγκινημένοι.
Το παρεκκλήσι σήμερα εξακολουθεί να είναι υπέροχο. Στις πυρκαγιές του Margaret River το 2011 η φωτιά σταμάτησε έξω από το παρεκκλήσι. Έχω συμπεριλάβει φωτογραφίες στην επανέκδοση του «The Road to Prevelly – Ο δρόμος για την Πρέβελη» το 2013. Μου αρέσει ένα από τα σχόλια του πυροσβέστη όταν η φωτιά σταμάτησε στο παρεκκλήσι: «Πρέπει να υπάρχει Θεός και πρέπει να είναι Έλληνας».
Τα έσοδα του βιβλίου διατίθενται για την αποκατάσταση της πινακίδας στην πρόσοψη του παρεκκλησιού που κάηκε στις πυρκαγιές.
Ο πατέρας μου συνέχισε να ασχολείται με την Κρήτη. Το 1984 ίδρυσε ένα ταμείο για να βοηθήσει τους Κρητικούς στην επαρχία Ρεθύμνου. Συγκεντρώθηκαν χρήματα από δωρεές και πρώην στρατιωτικούς και επενδύθηκαν σε μια ετήσια υποτροφία για φοιτητές.
Το 1989 δημοσίευσε την αυτοβιογραφία του και το 1991 δώρισε ένα μνημειακό σιντριβάνι στον περίβολο της Μονής Πρέβελη στην Κρήτη. Τέλος, το 2000 το τελευταίο του όραμα εκπληρώθηκε με ένα Ιερό της Ειρήνης και της Μνήμης, συμπεριλαμβάνοντας και τις δύο πλευρές που συμμετείχαν. Βρίσκεται παραπλεύρως του δρόμου προς τη Μονή Πρέβελη στην άκρη των λόφων που «πέφτουν» προς το Λιβυκό Πέλαγος. Γύρω από το ακρωτήρι υπάρχει ένας μικρός κόλπος και η παραλία Λίμνη όπου ο μπαμπάς διασώθηκε από το βρετανικό υποβρύχιο.
Στις 7 Απριλίου 2000 ο πατέρας μου τιμήθηκε με το μετάλλιο του αυστραλιανού τάγματος (OAM) για τις υπηρεσίες του στην ελληνική κοινότητα.
Παρά την κακή κατάσταση της υγείας του που τον ταλαιπωρούσε για αρκετό καιρό, παρέστη στην τελετή παράδοσης στο Κυβερνείο όπου παρέλαβε το μετάλλιο από τον Κυβερνήτη, Υποστράτηγο Michael Jeffery. Μετά από μια εκπληκτική ζωή ο Geoff Edwards απεβίωσε 4 ημέρες αργότερα.
Ο πατέρας μου ήταν ένας οραματιστής αλλά και ένας άνθρωπος της πράξης. Συνήθιζε να γράφει πολλά γράμματα με το χέρι. Πόσο θα λάτρευε τους υπολογιστές και τη δυνατότητα να στέλνει μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, ίσως να ήταν και στο Facebook!
Αγαπούσε την Ελλάδα και την Κρήτη και τους ανθρώπους της και δεν τους ξέχασε ποτέ.
* Η ιστορία του Βασίλη Παπαδόπουλου πρωτοδημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα “Battle of Crete Memorial Committee WA”
