«Φουρτούνες» στο παγκόσμιο εμπόριο προκάλεσε με το… καλημέρα ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, όπως είχε υποσχεθεί προεκλογικά, ανακοινώνοντας υψηλούς δασμούς για τα προϊόντα που εισάγονται στις ΗΠΑ από το Μεξικό, τον Καναδά και την Κίνα.
Η επιπλέον αυτή φορολογία επρόκειτο να επιβληθεί από την περασμένη Τρίτη (4 Φεβρουαρίου), προκαλώντας ταραχή στις αγορές έως την Αυστραλία.
Καναδάς και Μεξικό είχαν απαντήσει άμεσα με επιβολή δασμών από την πλευρά τους, ωστόσο έγιναν «διαβουλεύσεις».
Ο κ. Τραμπ εντέλει ανέστειλε την εφαρμογή του μέτρου για ένα μήνα, όσον αφορά στις δύο αυτές χώρες (είχε προαναγγείλλει δασμούς 25%), εκφράζοντας «με μεγάλη ικανοποίηση» για τις διαβουλεύσεις με τον Καναδό πρωθυπουργό, Τζάστιν Τριντό και την Μεξικανή πρόεδρο Κλαούδια Σέινμπαουμ.
Με μερικές ημέρες καθυστέρηση «απάντησε» και η Κίνα ανακοινώνοντας πρόσθετους δασμούς -από τις 10 Φεβρουαρίου- στις αμερικανικές εισαγωγές (15% για τον άνθρακα και το υγροποιημένο φυσικό αέριο των ΗΠΑ και 10% για το αργό πετρέλαιο, τον αγροτικό εξοπλισμό και ορισμένα αυτοκίνητα).
Επίσης, η χώρα θα επιβάλλει ελέγχους στις εξαγωγές βολφραμίου, τελλουρίου, ρουθηνίου, μολυβδαινίου και άλλων ειδών για τη «διασφάλιση των συμφερόντων της εθνικής ασφάλειας».
Κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του το 2018, ο Τραμπ ξεκίνησε έναν διετή «εμπορικό πόλεμο» με την Κίνα με δασμούς σε αγαθά αξίας εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων που ανέτρεψαν τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού και ζημίωσαν την οικονομία διεθνώς.
Η Κίνα συμφώνησε το 2020 να δαπανά επιπλέον 200 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως για αμερικανικά αγαθά, αλλά το σχέδιο εκτροχιάστηκε από την πανδημία COVID-19.
«Ο εμπορικός πόλεμος βρίσκεται στα πρώτα στάδια, οπότε η πιθανότητα περαιτέρω δασμών είναι υψηλή», επισήμανε η Oxford Economics σε σημείωμά της, καθώς υποβάθμισε την πρόβλεψή της για την οικονομική ανάπτυξη της Κίνας, κάτι που θα επηρεάσει πολλές χώρες.
Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος περισσότερων από 120 χωρών, ανάμεσα στις οποίες και η Αυστραλία, κατά το BBC.
Το παγκόσμιο εμπόριο «ταράσσεται» και από τις δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου για τη διώρυγα του Παναμά.
Ο κ. Τραμπ επανέλαβε ότι δεν είναι «ικανοποιημένος με την κατάσταση» ενώ υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο προειδοποίησε εκ νέου τον Παναμά ότι η Ουάσιγκτον θα λάβει μέτρα , αν η χώρα δεν προχωρήσει σε «άμεσες αλλαγές» στη διώρυγα. Υποστήριξε δε ότι η συνθήκη παραχώρησής της έχει παραβιασθεί.
Η διώρυγα του Παναμά κατασκευάστηκε από τις ΗΠΑ στις αρχές του 20ού αιώνα και παραδόθηκε στις αρχές της χώρας το 1999. Είναι η δεύτερη σε ναυτιλιακή σπουδαιότητα από την άποψη των θαλασσίων μεταφορών στον Κόσμο, μετά τη διώρυγα Σουέζ.
Σε αυτή τη… φουρτούνα -και σε περιβάλλον αβεβαιότητας εν γένει για το άμεσο μέλλον- καλείται να πλοηγηθεί και η Αυστραλία.
Ο υπουργός Εμπορίου Don Farrell επιδιώκει επειγόντως συνομιλίες με τις ΗΠΑ για τους δασμούς, οι οποίοι θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις αυστραλιανές εξαγωγές.
Μιλώντας στο ABC Radio National, δήλωσε σχετικά: «Ελπίζω να είμαι ο πρώτος άνθρωπος ή ο πρώτος υπουργός από το εξωτερικό που θα μιλήσει μαζί του [τον υποψήφιο ομόλογό του Howard Lutnick], να είμαι ένας από τους πρώτους, και όταν μας δοθεί αυτή η ευκαιρία, θα προωθήσουμε το επιχείρημά μας για τα εθνικά μας συμφέροντα, ότι πιστεύουμε στο ελεύθερο και δίκαιο εμπόριο, ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος για την αμερικανική κυβέρνηση να επιβάλει δασμούς στην Αυστραλία».
«Ένα από τα σημεία που θα αναφέρω στον κ. Lutnick είναι ότι από τότε που ο πρόεδρος Τραμπ ήταν τελευταία φορά στον Λευκό Οίκο …οι αμερικανικές πωλήσεις στην Αυστραλία έχουν σχεδόν διπλασιαστεί, οπότε το ελεύθερο εμπόριο ήταν πολύ καλό για τις αμερικανικές επιχειρήσεις στην Αυστραλία».
Η υπουργός Εξωτερικών, Penny Wong, επανέλαβε ότι ο κ. Τραμπ «κάνει ακριβώς αυτό που είπε ότι θα κάνει».
«Δεν θα πρέπει να εκπλησσόμαστε από αυτές τις ανακοινώσεις».
«Προφανώς, αυτό θα επηρεάσει τις παγκόσμιες αγορές και το καταλαβαίνουμε αυτό»
«Ενώ βρισκόμουν στην Ουάσινγκτον για την ορκωμοσία … (στις συναντήσεις μου εκεί) κατέστησα πολύ σαφές πού βρίσκεται η Αυστραλία», δήλωσε η κα Wong στο ABC.
«Είμαστε μια χώρα με την οποία οι ΗΠΑ έχουν εμπορικό πλεόνασμα και όλα τα αγαθά που εισάγονται από τις ΗΠΑ, στο πλαίσιο της συμφωνίας μας για το ελεύθερο εμπόριο, εισάγονται στην Αυστραλία χωρίς δασμούς ή δασμούς ή άλλα εμπόδια».
Πρόσθεσε ότι η κυβέρνηση Albanese πλοηγείται στο διεθνές περιβάλλον με «αυτοπεποίθηση» και με «τα μάτια ανοιχτά».
«Ο πρόεδρος (των ΗΠΑ) εφαρμόζει την ατζέντα για την οποία εξελέγη. Και εκτιμώ ότι υπάρχουν πολλά σχόλια σχετικά με αυτό, αλλά είμαι ρεαλίστρια. Η κυβέρνησή μας θα πλοηγηθεί επί τούτου όπως ακριβώς τα χρόνια από τότε που εκλεγήκαμε στην κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης και εμβάθυνσης της σχέσης μας με τις ΗΠΑ».
Ο υπουργός Οικονομικών Jim Chalmers δήλωσε ότι αν και η Αυστραλία δεν είναι απρόσβλητη όταν υπάρχουν κλιμακούμενες εμπορικές εντάσεις, «είμαστε αρκετά καλά τοποθετημένοι για να πλοηγηθούμε σε αυτές».
«Έχουμε δει στο παρελθόν, όταν επιβλήθηκαν εμπορικές πολιτικές, μεταξύ άλλων από την Κίνα, ότι οι αυστραλιανές επιχειρήσεις ανταποκρίθηκαν σε αυτό και εξασφάλισαν ότι η εξαγωγική τους προσφορά είναι όσο το δυνατόν πιο ποικιλόμορφη και όσο το δυνατόν πιο ασφαλής, και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα κάνουν αυτές τις συζητήσεις στις συνεδριάσεις των διοικητικών συμβουλίων… όπως ακριβώς κάνουμε και εμείς τη συζήτηση στο ‘τραπέζι’ του Υπουργικού Συμβουλίου», είπε.
«Θέλω να πω, ότι διανύουμε αβέβαιους καιρούς στην παγκόσμια οικονομία, όχι μόνο λόγω των ανακοινώσεων πολιτικής από την Ουάσιγκτον».
«Είδαμε πολιτική αναταραχή στη Νότια Κορέα, σε κάποιο βαθμό, στη Γαλλία, έχουμε έναν μεγάλο πόλεμο που βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη στην Ανατολική Ευρώπη, έχουμε μια προσωρινή κατάπαυση του πυρός στη Μέση Ανατολή».
«Έτσι, ο κόσμος είναι ένα αβέβαιο μέρος και αυτό έχει οικονομικές επιπτώσεις».
«Θα το δούμε … στη δική μας οικονομία, συμπεριλαμβανομένης της αξίας του δολαρίου μας».
Όπως είπε, η κυβέρνηση Albanese και οι επιχειρήσεις εργάζονται για να καθορίσουν την «καλύτερη στρατηγική εξαγωγών», αναγνωρίζοντας ότι η Αυστραλία είναι «πολύ εκτεθειμένη στο εμπόριο» και «δεν έχει ανοσία».
Αφησε δε ανοιχτή την προοπτική αντιποίνων σε περίπτωση που η Αυστραλία αντιμετωπίσει άμεσες οικονομικές κυρώσεις.
«Δεν είναι αυτή η προτίμησή μας και δεν είναι κάτι που εξετάζουμε ή μελετάμε φιλοσοφικά», δήλωσε.
«Κάναμε ένα σωρό δουλειά πριν από τις εκλογές για να εξετάσουμε τις πιθανές συνέπειες της εμπορικής έντασης και αυτό βοήθησε στην ενημερωμένη προσέγγισής μας».
Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με την The Age, ο -ελληνικής καταγωγής- πρώην υπουργός και πρώην πρέσβης της Αυστραλίας στις ΗΠΑ, Arthur Sinodinos (Άρθουρ Συνοδινός), προειδοποίησε ότι η Αυστραλία μπορεί να μην μπορέσει να ξεφύγει εκ νέου από τους δασμούς στις εξαγωγές της προς την Αμερική.
Υποστήριξε ότι θα χρειαστούν «άμεσες και επίμονες προσπάθειες» για να επιτευχθεί εξαίρεση της Αυστραλίας από τους δασμούς, όπως στην προηγούμενη θητεία Τραμπ.
«Ο Τραμπ το βλέπει αυτό ως θέμα ‘πολιτικής κληρονομιάς’ και μπορεί να αποφασίσει να μην υπάρξουν εξαιρέσεις – πρέπει να είμαστε έτοιμοι να πάρουμε (ό,τι λέει) τοις μετρητοίς», ανέφερε ο κ. Sinodinos και πρόσθεσε πως το γεγονός ότι η Αυστραλία έχει μια ευρεία συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με τις ΗΠΑ και έχει καλή φήμη στην Ουάσινγκτον δεν θα μας γλιτώσει απαραίτητα από το χτύπημα των δασμών.
Από την πλευρά του, ο Malcolm Turnbull -ο οποίος ήταν πρωθυπουργός όταν ο Τραμπ ανέλαβε για πρώτη φορά τα καθήκοντά του το 2017, προέτρεψε τον Anthony Albanese να δείξει «θάρρος» και να «ορθώσει ανάστημα» απέναντι στον πρόεδρο των ΗΠΑ όσον αφορά τους δασμούς αντί να προσπαθήσει να κολακεύσει και να κατευνάσει τον Λευκό Οίκο.
«Ο Τραμπ πάντα πίστευε ότι οι ΗΠΑ υφίστανται αθέμιτες εμπορικές συμφωνίες από άλλες χώρες, είτε αυτές είναι αντίπαλες είτε σύμμαχοι».
«Δεν πιστεύει στην παγκοσμιοποίηση, το ελεύθερο εμπόριο ή τη διεθνή τάξη που βασίζεται σε κανόνες».
«Δεν υπάρχουν αυστραλιανές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ που υπονομεύουν τις αμερικανικές θέσεις εργασίας».
Ο πρωθυπουργός της Νέας Νότιας Ουαλίας, Chris Minns, υπενθύμισε ότι οι εξαγωγές αλουμινίου και χάλυβα είναι «εξαιρετικά σημαντικές» για Hunter Valley, Illawarra και δυτικό Σίδνεϊ, λέγοντας ότι «θέσεις εργασίας μπορεί να κινδυνεύσουν» αν γίνει κάποιο «λάθος» στους «χειρισμούς».
Rio Tinto και BHP είναι σε μεγάλο βαθμό «εκτεθειμένες» στην αμερικανική αγορά -ειδικά μέσω των δραστηριοτήτων τους στον Καναδά- και σε τυχόν επιπτώσεις από έναν «εμπορικό πόλεμο».
Ο Buhui Qiu, καθηγητής Επιχειρηματικότητας και Χρηματοοικονομικών στο University of Sydney Business School, δήλωσε στο SBS ότι οι δασμοί χρησιμοποιούνται από τον κ. Τραμπ ως «μοχλός πίεσης» προς Καναδά, Μεξικό και Κίνα.
Θα μπορούσαν να επηρεάσουν την αυστραλιανή οικονομία; «Ανησυχητικά γρήγορα», σύμφωνα με τον Richard Holden, καθηγητής Οικονομικών στο University of NSW.
«Η ευημερία της Αυστραλίας βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στο διεθνές εμπόριο. Έτσι, οτιδήποτε μειώνει τον όγκο του δεν είναι καλά νέα για εμάς».
«Νομίζω ότι ο αντίκτυπος στην Αυστραλία αυτή τη στιγμή είναι σχετικά μικρός άμεσα. Θα έχει να κάνει με τα πράγματα που καταλήγουν στην Αυστραλία μέσα από αλυσίδες εφοδιασμού που πλήττονται από αυτούς τους δασμούς», πρόσθεσε ο ίδιος, εξηγώντας ότι αυτό αφορά από ηλεκτρονικά είδη -όπως κινητά τηλέφωνα- μέχρι εξοπλισμό για καφετέριες ή μικρές επιχειρήσεις.
Μακροπρόθεσμα, αν η Κίνα «χάσει» οικονομική ισχύ, τότε η Αυστραλία θα μπορούσε να δει σημαντική μείωση της ζήτησης για τις εξαγωγές της.
«Σκεφτείτε λοιπόν τα πάντα, από το βόειο κρέας Wagyu και τους αστακούς και το κόκκινο κρασί μέχρι την πανεπιστημιακή εκπαίδευση και τις χρηματοοικονομικές και επαγγελματικές υπηρεσίες», είπε.
«Αυτό θα πάρει λίγο χρόνο για να αρχίσει να λειτουργεί και να τροφοδοτεί … έναν ορίζοντα τριών έως έξι μηνών. Αλλά είναι αρκετά σύντομα για να είναι ανησυχητικό», σημείωσε ο κ. Holden.
Τέλος, ο Scott French, Senior Lecturer Οικονομικών, στο UNSW Sydney έγραψε στο Τhe Conversation ότι η Αυστραλία δε θα ξεφύγει από τις επιπτώσεις του «εμπορικού χάους»:
Αυστραλιανές εταιρείες με δραστηριότητες στον Καναδά ή το Μεξικό, όπως η Rio Tinto, της οποίας οι καναδικές δραστηριότητες εξάγουν δισεκατομμύρια δολάρια αλουμινίου στις ΗΠΑ, κέρδισαν μια προσωρινή αναστολή» στους δασμούς.
Αλλά ο κίνδυνος ασθενέστερης οικονομικής ανάπτυξης στην Κίνα θα βαρύνει σε μεγάλο βαθμό τις εταιρείες που εξάγουν στον μεγαλύτερο εμπορικό μας εταίρο.
Και ο Τραμπ έχει αφήσει να εννοηθεί ότι όλες οι αμερικανικές εισαγωγές αλουμινίου και χαλκού, συμπεριλαμβανομένων των εισαγωγών από την Αυστραλία, μπορεί να είναι ο επόμενος στόχος του…
Ωστόσο, ακόμη και αν η Αυστραλία καταφέρει να μείνει έξω από το στόχαστρο του Τραμπ, οι Αυστραλοί δεν μπορούν να περιμένουν ότι θα βγουν αλώβητοι από έναν εμπορικό πόλεμο.
Λόγω της πολυπλοκότητας των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού, είναι δύσκολο να προβλεφθεί ακριβώς πώς θα επηρεαστεί η Αυστραλία, αλλά εδώ είναι μερικοί βασικοί παράγοντες που πιθανότατα θα μπουν στο παιχνίδι…
Νιώθουμε ακόμη τις επιπτώσεις των διαταραχών της αλυσίδας εφοδιασμού που προκάλεσε η πανδημία COVID-19, συμπεριλαμβανομένου του άλματος του πληθωρισμού το 2021 και το 2022 και των επακόλουθων υψηλών επιτοκίων και της παγκόσμιας αντίδρασης κατά των κατεστημένων πολιτικών κομμάτων…
Παρόμοιες διαταραχές μπορεί να υπάρξουν αν αυτή η αψιμαχία γίνει ένας μεγάλος παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος.
Ακόμη και αν οι δασμοί που ανακοίνωσε ο Τραμπ δεν υλοποιηθούν ποτέ στην πραγματικότητα, μπορεί να δούμε επιπτώσεις (σα να έχουν εφαρμοστεί) σε μικρότερη κλίμακα, επειδή η αβεβαιότητα της από την απειλή και μόνο ενός εμπορικού πολέμου έχει παρόμοιες συνέπειες στην επιχειρηματική δραστηριότητα με τους πραγματικούς δασμούς.
«Ό,τι και αν συμβεί, ακόμα και αν η Αυστραλία μπορεί να αποφύγει την άμεση εμπλοκή σε έναν εμπορικό πόλεμο, δεν μπορεί να ξεφύγει από τα ωστικά κύματα που αντηχούν στην παγκόσμια οικονομία. Το ερώτημα είναι αν θα είναι ένας κυματισμός ή ένα τσουνάμι», κατέληγε ο κ. French.