Τα φυτά προσβάλλονται από έναν μεγάλο αριθμό ασθενειών (περί τις 100,000), οι οποίες προκαλούνται από φυτοπαράσιτα όπως είναι οι μύκητες, τα βακτήρια, οι ιοί, τα ιοειδή και τα φυτοπλάσματα. Στη σημερινή εποχή υπάρχει διαθέσιμος μεγάλος αριθμός φυτοπροστατευτικών προϊόντων για την αντιμετώπιση της πλειοψηφίας των ασθενειών.

Εκτός όμως της αύξησης του αριθμού των φυτοπροστατευτικών προϊόντων έχει αυξηθεί κατακόρυφα και η κοινωνική ευαισθησία σε θέματα που άπτονται της προστασίας του περιβάλλοντος και της επιβάρυνσης αυτού από την αλόγιστη χρήση τους.

Ως εκ τούτου, έχει παρατηρηθεί στροφή σε προϊόντα προστασίας των φυτών που είναι φυσικά. Το θείο και οι ανόργανες ενώσεις του χαλκού έχουν χρησιμοποιηθεί ευρέως στο παρελθόν αλλά έχουν μεγάλη εφαρμογή μέχρι τις μέρες μας.

ΘΕΙΟ (ΘΕΙΑΦΙ)

Το θείο είναι χαμηλού κόστους, ορυκτό κίτρινου χρώματος και χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση του ωίδιου στα κηπευτικά (τομάτα, πιπεριά κ.ά.), του ωίδιου και της ερίνωσης στο αμπέλι, στην αντιμετώπιση του φουζικλαδίου των γιγαρτόκαρπων, των σκωριάσεων, καθώς και για τον έλεγχο του πρώιμου περονόσπορου της πατάτας και της τομάτας. Η χρήση του είναι προληπτική της εμφάνισης των ασθενειών, αλλά μπορεί να εφαρμοστεί και όταν παρατηρήσουμε τα πρώτα σημάδια αυτών.

Χρησιμοποιείται ως σκόνη για επίπαση (θειάφισμα) της φυλλικής επιφάνειας των φυτών.

Επίσης, μπορούμε να θειαφίσουμε και την επιφάνεια του εδάφους που καλύπτει το φυτό και τις ημέρες με υψηλές θερμοκρασίες η αναδύουσα οσμή θα απομακρύνει τον τετράνυχο (1) και άλλους εχθρούς των φυτών μας. Τέλος το θειάφι εφαρμόζεται σε ψεκασμούς των φύλλων, διαλυμένο στο νερό.

Στην περίπτωση που σκονίσουμε ή ψεκάσουμε τα φύλλα και τους καρπούς θα πρέπει να αφήσουμε μα παρέλθει διάστημα μιας εβδομάδας πριν συγκομίσουμε. Στην περίπτωση του σκονίσματος του υποκείμενου του φυτού εδάφους μπορούμε να συγκομίσουμε άμεσα τους καρπούς των λαχανικών. Μπορεί το θειάφι να προκαλέσει τοξικότητα στα φυτά μας; Σαφώς και προκαλεί φυτοτοξικότητα σε ορισμένα φυτά, όπως το καρπούζι και το πεπόνι στα οποία συστήνεται το σκόνισμα του εδάφους και όχι των φύλλων.

Επίσης, φυτοτοξικότητα έχει αναφερθεί σε ορισμένες ποικιλίες μηλιάς(πχ Starking, Delicious κα) και αχλαδιάς. Η γνώση της επίδρασης της θερμοκρασίας στο σκόνισμα είναι απαραίτητη να τη γνωρίζουμε. Έτσι, δεν θειαφίζουμε όταν έχουμε ή αναμένουμε θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 28οC διότι θα προκαλέσουμε εγκαύματα στα φύλλα. Επίσης η εφαρμογή του θειαφιού σε θερμοκρασίες μικρότερες των 18οC έχει μικρά αποτελέσματα.

ΧΑΛΚΟΣ

Οι ενώσεις του χαλκού έχουν χρησιμοποιηθεί ευρέως στο παρελθόν για την προστασία των φυτών. Βρίσκει εφαρμογές στην αντιμετώπιση ασθενειών που προκαλούν μύκητες και βακτήρια. Η ανθράκωση, το κυκλοκόνιο της ελιάς, η κορυφοξύρα των εσπεριδοειδών, το κορύνεο των πυρηνοκάρπων, ο περονόσπορος, η σεπτορίωση, η βακτηριακή σήψη είναι μερικές από τις ασθένειες που ικανοποιητικά ελέγχουν οι ενώσεις του χαλκού. Όπως το θείο έτσι και οι ενώσεις του χαλκού μπορούν να προκαλέσουν φυτοτοξικότητα ιδιαίτερα σε περιόδους παρατεταμένων βροχοπτώσεων, όπου τα ιόντα χαλκού εισέρχονται σε μεγάλη ποσότητα στο εσωτερικό των φυτών. Βέβαια και με κανονικές συνθήκες οι ενώσεις του χαλκού δύνανται να προκαλέσουν φυτοτοξικότητα σε διάφορα φυτά, όπως λόγου χάριν τα κολοκύθια, τα πιπέρια κα. Επίσης στη ροδακινιά συνιστάται οι εφαρμογές των χαλκούχων να πραγματοποιούνται πριν την έκπτυξη των οφθαλμών. Επίσης αλόγιστη χρήση των χαλκούχων σκευασμάτων προκαλεί μείωση των ωφέλιμων μικροοργανισμών του εδάφους. Μερικές από τις συχνά χρησιμοποιούμενες ενώσεις του χαλκού είναι ο βορδιγάλιος πολτός, ο βουργούνδιος πολτός, ο οξυχλωριούχος χαλκός, το υδροξείδιο του χαλκού, και το υποξείδιο του χαλκού.

Παρ΄ότι το θείο, οι ενώσεις του και ενώσεις του χαλκού είναι προϊόντα φυσικά, επιβάλλεται να ακολουθούμε πιστά τις οδηγίες εφαρμογής του σκευάσματος δίνοντας μεγάλη βαρύτητα στις ποσότητες εφαρμογής και στην ημερομηνία εφαρμογής προ συγκομιδής (Pre Harvest Interval, PHI). Η χρήση μάσκας, γαντιών και ειδικών γυαλιών κρίνεται απαραίτητη.

* Ο Ιωάννης Παλούκας είναι γεωπόνος MSc.

[1] Ο Τετράνυχος είναι άκαρι μεγέθους μικρότερου του ενός χιλιοστού. Προσβάλλει
κηπευτικά και καλλωπιστικά φυτά τους καλοκαιρινούς μήνες. Οι ιστοί που υφαίνει
καθώς και το καρούλιασμα των φύλλων αποτελούν σημάδια πιθανής προσβολής των
φυτών μας από τον τετράνυχο.