Τα δικαιώματα των συμπολιτών μας με αναπηρία έχουν δικαίως κατοχυρωθεί θεσμικά εδώ και δεκαετίες. Ωστόσο, σε επίπεδο καθημερινών κοινωνικών και πολιτισμικών πρακτικών είναι πολλά αυτά που χρειάζεται ακόμη να γίνουν. Το στίγμα, η προκατάληψη, τα στερεότυπα, η αδιαφορία αλλά και οι διακρίσεις -ακόμη κι αν αυτές γίνονται με θετικό τρόπο- συνιστούν πρακτικές με τις οποίες βρισκόμαστε αντιμέτωποι καθημερινά.
Συχνά, η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην κατοχύρωση των δικαιωμάτων και την κοινωνική κατασκευή της μη κανονικότητας είναι εξαιρετικά εύθραυστη. Στον 21ο αιώνα, που τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν θεμελιώδη αξία του κοινωνικού μας πολιτισμού, χρειάζεται να ξανασκεφτούμε την αναπηρία όχι ως φυσική αλλά ως κοινωνική κατηγορία. Η κατασκευή της αναπηρίας στις σύγχρονες κοινωνίες εμπερικλείει μια σειρά από άλλου τύπου διακρίσεις και ανισότητες, όπως το φύλο, η φυλή, η φτώχεια, η μόρφωση, η κοινωνική θέση, η ηλικία, ο σεξουαλικός προσανατολισμός κλπ. Λειτουργεί συχνά συμπεριληπτικά, εγγράφοντας στο σώμα, που θεωρείται “πάσχον”, πολλαπλές σχέσεις εξουσίας.
Το σώμα, πάσχον ή μη, είναι το απώτατο κοινό όριο της ανθρώπινής μας ύπαρξης. Το ίδιο και η αναγνώριση ότι υγεία και ασθένεια, αρτιμέλεια και αναπηρία δεν είναι παρά εφήμερες ιδιότητες που αποδίδονται σε αυτό. Είναι καιρός να κάνουμε το επόμενο βήμα. Να απελευθερώσουμε την αναπηρία από τους κοινωνικούς και πολιτισμικούς της επικαθορισμούς. Να περάσουμε από την αναγνώριση της αναπηρίας και την κατοχύρωση των δικαιωμάτων στην υπέρβαση κάθε είδους διακρίσεων που αυτή συνεπάγεται. Να αναγνωρίσουμε, δηλαδή, ότι οι συμπολίτες μας με αναπηρία όχι μόνο έχουν τα ίδια δικαιώματα με όσους δεν έχουν, αλλά έχουν ταυτόχρονα τις ίδιες δυνατότητες να συμμετέχουν στα πολλαπλά πεδία της πολιτικής, κοινωνικής και πολιτισμικής έκφρασης. Αλλά προσοχή: όχι παράλληλα με όσους δεν έχουν αναπηρία, αλλά μαζί – από κοινού. Αυτό που απαιτείται είναι όχι ένα ακόμη πλαίσιο προστασίας, αλλά ένα πλαίσιο υποστήριξης που θα επιτρέψει την ισότιμη συνύπαρξη ανθρώπων με και χωρίς αναπηρία σε ένα τοπίο δημιουργίας, αλληλοκατανόησης, σεβασμού της διαφορετικότητας και συνεργασίας.
Στο πλαίσιο αυτό, κεντρικός άξονας των εκδηλώσεων που διοργανώνει το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα των ΑμεΑ είναι η συμμετοχικότητα και η συνύπαρξη ανθρώπων με ή χωρίς αναπηρία στην πολιτισμική δημιουργία. Μέσα από το σεμινάριο και την χορευτική παράσταση της ομάδας Candoco Dance Company με τίτλο «YOU AND I KNOW» ελπίζουμε ότι θα φανεί με τον καλύτερο τρόπο ότι ένας κόσμος συμπεριληπτικός, όπου η αναπηρία δεν θα αποτελεί λόγο διάκρισης και όπου άτομα με και χωρίς αναπηρία θα συν-δημιουργούν στο πεδίο που πολιτισμού αλλά και αλλού όχι μόνο είναι εφικτός, αλλά είναι και πολύ ομορφότερος.
