Τα Χριστούγεννα και η Πρωτοχρονιά θεωρούνται μια περίοδος ευτυχίας, χαράς και οικογενειακής θαλπωρής. Ωστόσο, έχει διαπιστωθεί ότι πολλές φορές σε αυτό το χρονικό διάστημα τόσο η σωματική όσο και η ψυχική υγεία του ατόμου τίθενται σε κίνδυνο.
Έρευνες δείχνουν ότι κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς αυξάνεται το ποσοστό τροχαίων ατυχημάτων, αυτοκτονιών και εμφραγμάτων του μυοκαρδίου που πολλές φορές οδηγούν σε θάνατο. Υπάρχουν αρκετοί λόγοι στους οποίους μπορεί να αποδοθεί η εν λόγω αύξηση.

Κατά την εορταστική περίοδο, παρατηρείται αρχικά αλλαγή των καθημερινών διατροφικών συνηθειών και αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ. Είναι γνώριμο σε όλους ότι η ανταλλαγή επισκέψεων μεταξύ συγγενών και φίλων και η συχνή διοργάνωση γευμάτων μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση βάρους καθώς τα γεύματα συνηθίζεται να αποτελούνται από τροφές υψηλής θερμιδικής αξίας και πλούσιες σε λιπαρά. Στην αύξηση των προσλαμβανόμενων θερμίδων συμβάλει επίσης η άφθονη κατανάλωση αλκοολούχων ποτών, που στην ελληνική κουλτούρα είναι συνυφασμένη με τη διασκέδαση και τη γιορτινή ατμόσφαιρα. Ακόμη, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και η έλλειψη ύπνου αυξάνει την πιθανότητα τροχαίου ατυχήματος. Επίσης, σημαντικό ρόλο παίζει το συναισθηματικό στρες που αυξάνει στις γιορτές.

Σε πολλά άτομα, τα Χριστούγεννα προκαλούν ένα αίσθημα μελαγχολίας και η διάθεσή τους δεν “αρμόζει” στο εορταστικό κλίμα των Χριστουγέννων. Οι λόγοι που ωθούν σε αυτό είναι πολλοί. Τα άτομα έρχονται σε επαφή με συγγενείς που είτε επιθυμούν να συναντήσουν είτε όχι και αυτό μπορεί να τους φορτίσει συναισθηματικά. Επίσης, το γεγονός ότι οιοικονομικές απαιτήσεις αυξάνουν συνιστά ένα επιπρόσθετο στρεσογόνο παράγοντα. Τα έξοδα αφορούν κυρίως αγορές δώρων, ταξίδια, διασκέδαση και διακόσμηση.

Ακόμη, είναι γεγονός ότι κατά τη διάρκεια των εορτών, στην περίπτωση που τα άτομα δεν αισθάνονται καλά, αναζητούν σπανιότερα τη βοήθεια ειδικών και δεν προσέρχονται με την ίδια συχνότητα στις υπηρεσίες υγείας, γεγονός που θέτει σε κίνδυνο την υγεία τους. Επίσης, η μείωση του αριθμού των επαγγελματιών υγείας και η επαφή των ατόμων με ειδικούς που δεν γνωρίζουν το ιστορικό τους μπορεί να επιφέρει δυσάρεστα αποτελέσματα.

Τέλος, έχει επισημανθεί ότι η εισπνοή τοξικών ουσιών προερχόμενων από την καύση των ξύλων στα τζάκια σχετίζεται με την αύξηση της αρτηριακής πίεσης και των καρδιακών επεισοδίων. Ακολουθούν ορισμένες οδηγίες για τη διαφύλαξη της υγείας κατά τη διάρκεια των εορτών:

– Να αποφεύγετε την υπερβολική κατανάλωση τροφών υψηλής θερμιδικής αξίας και πλούσιων σε λιπαρά.
– Η κατανάλωση μεγάλου αριθμού τσιγάρων και η παραμονή σε χώρους με υπερβολικό καπνό πρέπει να περιορίζεται.
– Μην καταναλώνετε μεγάλες ποσότητες αλκοολούχων ποτών.
– Να αποφεύγετε να οδηγείτε μετά την κατανάλωση αλκοόλ.
– Η χρήση παράνομων ουσιών είναι συνηθισμένη στην περίοδο αυτή και συνιστάται η αποφυγή της.
– Φροντίστε ο ύπνος σας να είναι κατά το δυνατόν επαρκής.

– Να αποφεύγετε καταστάσεις που σας προκαλούν έντονη συγκινησιακή φόρτιση.
– Αν αισθανθείτε ότι δεν νιώθετε καλά, μην παραλείψετε να συμβουλευτείτε τον ιατρό σας.
– Να είστε ιδιαίτερα προσεχτικοί κατά την έκθεσή σας σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες.
Να αποφεύγετε τους κλειστούς χώρους με τζάκι.
– Αξιοποιείστε τις γιορτές για χαλάρωση και ξεκούραση και όχι για επιπρόσθετη σωματική και ψυχική καταπόνηση του οργανισμού σας. Η επαφή με τη φύση και με τους ανθρώπους που αγαπάτε είναι η καλύτερη λύση.
*O Γιάννης Τούντας είναι αναπληρωτής καθηγητής Κοινωνικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και διευθυντής του Ινστιτούτου Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής (ΙΚΠΙ).