Σε αυτό το άρθρο, η Δρ. Βάσω Αποστολοπούλου εξηγεί τι είναι τα μικροπλαστικά, πού εντοπίζονται και ποιες είναι οι πιθανές επιπτώσεις τους στην υγεία του ανθρώπου και το περιβάλλον.
ΠΛΑΣΤΙΚΑ
Υπάρχουν αυξανόμενες ανησυχίες σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις στην υγεία από τα μικροσκοπικά σωματίδια που ονομάζονται μικροπλαστικά και τα ακόμη μικρότερα, που ονομάζονται νανοπλαστικά (1).
Ένα από τα κύρια ζητήματα είναι η παρουσία αυτών των μικροσκοπικών σωματιδίων, τα οποία μπορεί να προέρχονται από μολυσμένα πλαστικά μπουκάλια νερού, από το περιβάλλον μέσω της εισπνοής, από το πεπτικό σύστημα μέσω της κατανάλωσης ή από το δέρμα μέσω των καλλυντικών.
Μόλις εισέλθουν στο σώμα, υπάρχουν ανησυχίες ότι αυτά τα μικροσκοπικά πλαστικά σωματίδια μπορεί να προκαλέσουν φλεγμονή, να επηρεάσουν το ανοσοποιητικό σύστημα και δυνητικά να οδηγήσουν σε διάφορα προβλήματα υγείας.
Το 2019, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) ζήτησε να διεξαχθεί περεταίρω έρευνα σχετικά με τα μικροπλαστικά που ανιχνέυονται στο πόσιμο νερό και στο περιβάλλον και τις πιθανές επιπτώσεις τους στην υγεία του ανθρώπου.
ΠΛΑΣΤΙΚΟ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Η ρύπανση από πλαστικό αποτελεί σημαντική απειλή για το περιβάλλον και την υγεία μας.
Κάθε χρόνο, εκατομμύρια τόνοι πλαστικών απορριμμάτων καταλήγουν σε χωματερές, ωκεανούς και ποτάμια, μολύνοντας το νερό και τις πηγές τροφής μας.
Τα πλαστικά χρειάζονται εκατοντάδες χρόνια για να διασπαστούν, προκαλώντας μακροχρόνιες περιβαλλοντικές ζημιές.
Επιπλέον, η παρουσία πλαστικών σωματιδίων στο νερό και τα τρόφιμά μας μπορεί να οδηγήσει σε διάφορα προβλήματα υγείας.
Η αντιμετώπιση της πλαστικής ρύπανσης είναι ζωτικής σημασίας όχι μόνο για την υγεία του πλανήτη μας, αλλά και για τη διαφύλαξη της ανθρώπινης υγείας.
ΕΜΦΙΑΛΩΜΕΝΟ ΝΕΡΟ
Ο εντοπισμός των μικροπλαστικών και νανοπλαστικών είναι εξαιρετικά δύσκολος λόγω του μικρού τους μεγέθους και της ανάγκης για ακριβείς μεθόδους ανίχνευσης.
Ένα ερευνητικό άρθρο που δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο του 2024 ανέφερε ότι η ποσότητα των μικροπλαστικών στο εμφιαλωμένο νερό ήταν ανησυχητικά υψηλότερη από ό,τι είχε προηγουμένως εκτιμηθεί.
Ειδικότερα σε μόλις 1 λίτρο εμφιαλωμένου νερού, βρέθηκαν 100.000 κομμάτια μικροπλαστικών και νανοπλαστικών (2).
Αυτά εντοπίστηκαν χάρη στη χρήση μιας προηγμένης τεχνικής οπτικής απεικόνισης, ικανής να αναλύει γρήγορα και με ακρίβεια τα νανοπλαστικά.
Επιπλέον, ορισμένα πλαστικά μπουκάλια περιέχουν επιβλαβείς χημικές ουσίες, όπως BPA, DEHP και φθαλικές ενώσεις, οι οποίες μπορούν να διαρρεύσουν στο νερό.
Αυτές οι χημικές ουσίες είναι γνωστό ότι προκαλούν προβλήματα υγείας.
ΤΙ ΛΕΕΙ Η ΕΡΕΥΝΑ
Μια μελέτη από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Duke δημοσίευσε μια ερευνητική εργασία που συνδέει τη νόσο του Πάρκινσον και άλλους τύπους άνοιας με τα νανοπλαστικά.
Αυτά τα νανοπλαστικά μπορούν να ενισχύσουν το σχηματισμό και την εξάπλωση επιβλαβών πρωτεϊνικών συσσωματωμάτων στον εγκέφαλο.
Σε ποντίκια, τα νανοπλαστικά επιδείνωσαν την εξάπλωση αυτών των πρωτεϊνών που συνδέονται με τη νόσο του Πάρκινσον, υποδηλώνοντας μια πιθανή σύνδεση μεταξύ των νανοπλαστικών και των νευροεκφυλιστικών νοσημάτων.
Επιπλέον, τον Μάρτιο του 2024, μια ερευνητική μελέτη έδειξε μια σύνδεση μεταξύ των μικροπλαστικών και της καρδιαγγειακής υγείας.
Η μελέτη έδειξε ότι σχεδόν το 60% των ατόμων που υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέμβαση είχαν μικροπλαστικά και νανοπλαστικά σε μια σημαντική αρτηρία.
Τα άτομα που είχαν πλαστικό στις αρτηρίες τους εμφάνισαν 4,5 φορές περισσότερες πιθανότητες να υποστούν εγκεφαλικό επεισόδιο, καρδιακή προσβολή ή θάνατο εντός 34 μηνών μετά την επέμβαση σε σύγκριση με τα άτομα χωρίς πλαστικό στις αρτηρίες τους (4).
Επιπλέον, σε μια άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα, παρατηρήθηκε ότι τα μικροπλαστικά σωματίδια προσλαμβάνονταν από τα καρκινικά κύτταρα σε εργαστηριακές καλλιέργειες.
Η σύντομη έκθεση σε αυτά τα μικροπλαστικά ενίσχυσε την κίνηση των κυττάρων, υποδεικνύοντας την πιθανότητα αυξημένης εξάπλωσης του καρκίνου (5).
Επιπροσθέτως τα μικροπλαστικά έχουν ανιχνευθεί στον ανθρώπινο πλακούντα, υποδηλώνοντας πιθανή έκθεση του εμβρύου και του νεογέννητου μωρού σε μικρο- και νανοπλαστικά.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η επιστημονική κοινότητα αναγνωρίζει όλο και περισσότερο τον κίνδυνο που συνιστούν τα μικροπλαστικά για την υγεία μας.
Παρά την αυξανόμενη εμφάνισή τους και τις δυσμενείς επιπτώσεις που επισημαίνονται, εξακολουθούμε να χρειαζόμαστε περαιτέρω έρευνα για να κατανοήσουμε πλήρως τον αντίκτυπό τους στην υγεία του ανθρώπου.
Με την αναγνώριση των κινδύνων και την εφαρμογή προληπτικών μέτρων για τη μείωσή τους, μπορούμε να λαμβάνουμε ενημερωμένες αποφάσεις που προστατεύουν την προσωπική μας υγεία και συμβάλλουν στη διατήρηση του περιβάλλοντος.
*Παρακάτω είναι οι σύνδεσμοι των ερευνών που αντιστοιχούν σε σχετικές πληροφορίες οι οποίες αναφέρονται στο κείμενο.
ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ ΕΡΕΥΝΩΝ
1. time.com/5581326/plastic-particles-in-bottled-water
2. www.pnas.org/doi/10.1073/pnas.2300582121
3. www.science.org/doi/10.1126/sciadv.adi8716
4. www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMoa2309822
5. www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0045653524003564
