Όταν μεταπολεμικά οι Έλληνες μετανάστες έφευγαν από τα χωριά τους, άφηναν πίσω την μιζέρια της εποχής, αλλά κουβαλούσαν τις αναμνήσεις και την αγάπη τους για το χωριό.
Όπως λέει μια αγγλική έκφραση, “μπορείς να πάρεις το παιδί μακριά από το χωριό αλλά δεν μπορείς να βγάλεις από το μυαλό του το χωριό”.
Με την πρώτη ευκαιρία, όταν οι οικονομικές και άλλες συνθήκες το επέτρεπαν, δειλά αλλά αποφασιστικά, δημιουργούσαν τον μπαξέ για τα λαχανικά και τα φρουτόδεντρα που τους επέτρεπαν να φέρουν τις υπέροχες γεύσεις του χωριού. Δεν έλειπαν οι κληματαριές για τα νόστιμα σταφύλια, τα κληματόφυλλα για τους ντολμάδες και την πολυπόθητη σκιά του καλοκαιριού πού είναι συνυφασμένη με την καλοκαιρινή ζωή της υπαίθρου. Ακόμη πιο σημαντικό είναι ότι κράτησαν τους μπαξέδες μέχρι σήμερα.
Άλλωστε, αυτή η δημιουργία των μπαξέδων συμπίπτει με μια εποχή (δεκαετία του 1950 και 1960) όπου οι Αγγλοσάξονες άρχισαν να εγκαταλείπουν τους μπαξέδες παρόλο που ήταν σε μεγάλη χρήση κατά την διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου. Σημειωτέον ότι η κυβέρνηση της Βικτώριας, όπως και οι άλλες κυβερνήσεις, ενεθάρρυναν και προωθούσαν τέτοιους κήπους για την αντιμετώπιση των δυσκολιών του πολέμου.
Το άλλο ευχάριστο είναι ότι οι Έλληνες μετανάστες επεκτάθηκαν στην χρήση, ακόμη και την καλλιέργεια αγριόχορτων τα οποία είναι πολύ πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και κατάλληλα για τις περιβόητες παραδοσιακές πίτες, όπως η ξακουστή ‘πίτα του Ηπειρώτη’. Θυμούμαι, επίσης έναν Έλληνα ψαρά της Μελβούρνης να λέει, «δεν βγήκαν οι ζοχοί και πώς μπορείς να κάτσεις να φας το ψάρι χωρίς την ζοχοσαλάτα».
Ένα άλλο που έφεραν μαζί τους ήταν οι γνώσεις τους για την παραδοσιακή δίαιτα. Η γενιά τους ήταν η τελευταία που γεννήθηκε και μεγάλωσε μ’ αυτή την διατροφή που σε πρόσφατα χρόνια αναγνωρίστηκε ως υγιεινή και συνατγή μακροζωίας και ονομάστηκε Μεσογειακή Δίαιτα – με πρότυπο την Ελληνική παραδοσιακή δίαιτα. Παρ’ όλα αυτά εγκαταλείφθηκε με προτίμηση δυτικού τύπου τρόπου διατροφής όπου επικρατούν τα ζωικής και επεξεργασμένα βιομηχανικής προέλευσης φαγητά.
Με την χρήση των λαχανόκηπων, οι Έλληνες μετανάστες μπόρεσαν να κρατήσουν σημαντικά στοιχεία από την παραδοσιακή τους διατροφή – καλύτερα από τους συγγενείς τους στην Ελλάδα. Πράγματι, από έρευνες που έγιναν, φάνηκε ότι οι Έλληνες μετανάστες της Μελβούρνης έχουν καλούς δείκτες υγείας.
Παρ’ όλα τα πλεονεκτήματα των μπαξέδων οι δυσκολίες είναι πολλές και μεγάλες. Οι Αρχές –σε όλα τα επίπεδα– από αρωγοί ενθάρρυνσης γι’ αυτούς τους κήπους, έγιναν πηγή δυσκολίας. Με την τυφλή υιοθέτηση του συνθήματος “τα αυτόχθονα (φυτά και ζώα) είναι τα καλύτερα”, δημιούργησαν σημαντικά προβλήματα στους γειτονικούς λαχανόκηπους και δίνουν την ψευδαίσθηση προστασίας του περιβάλλοντος. Στην πράξη τα μεγάλα δέντρα σκιάζουν γειτονικούς λαχανόκηπους εμποδίζοντας την κανονική ανάπτυξη των φυτών, αποστραγγίζουν το έδαφος που αυξάνει την κατανάλωση νερού και προσελκύουν άγρια ζώα που είναι καταστροφικά στα φρουτόδεντρα.
Οι Αρχές και οι οπαδοί των αυτόχθονων φυτών και ζώων, έχουν μεν καλές προθέσεις αλλά δεν εξετάζουν το θέμα στην ολότητά του. Αγνοούν βασικά στοιχεία όπως το ότι το καλύτερο μέρος για προστασία αυτόχθονων φυτών και ζώων είναι ο σεβασμός και η προστασία των περιοχών άγριας φύσης οι οποίες προσφέρουν την ευκαιρία φυσικής και αναπτυσσόμενης βιοποικιλότητας – κάτι που δεν προσφέρουν οι αστικές περιοχές λόγω του ότι είναι μικρής έκτασης, διεσπαρμένες και μολυσμένες.
Η καλύτερη και πιο κατάλληλη πράξη προστασίας της άγριας φύσης από τους κατοίκους των πόλεων είναι αλλαγή τρόπου ζωής ούτως ώστε να μειωθούν ο σπάταλος καταναλωτισμός και τα εξ ίσου σπάταλα συστήματα αξιών και τρόπου ζωής τα οποία είναι καταστροφικά στις περιοχές άγριας φύσης.
Μια καλή αλλαγή είναι σημαντική επιστροφή της παραδοσιακής δίαιτας που ήταν σε εφαρμογή μέχρι πρόσφατες δεκαετίες. Αποτελείτο κυρίως από φυτικής προέλευσης φαγητών με λιγοστή κατανάλωση ζωικής προέλευσης και βιομηχανικά επεξεργασμένων φαγητών. Με άλλα λόγια, ο κύριος όγκος της παραδοσιακής διατροφής είναι τα νηστίσιμα φαγητά.
Η ανάγκη δημιουργίας πράσινων χώρων στις πόλεις για αντιμετώπιση του ολοένα αυξανόμενου καύσωνα του καλοκαιριού γίνεται πιο επιτακτική. Οι λαχανόκηποι και τα φρουτόδεντρα, μαζί με τα άλλα πολλαπλά ωφέλει τους προσφέρουν σημαντική πράσινη κάλυψη. Οι προαναφερθέντες κληματαριές, προσφέρουν επίσης σκιά στο σπίτι που μειώνει την ανάγκη χρήσης του συστήματος κλιματισμού και τον χειμώνα, όταν πέσουν τα φύλλα, το σπίτι ζεσταίνεται από τον ήλιο μειώνοντας την χρήση ηλεκτρικής θέρμανσης.
Εκ των υστέρων, όσοι είχαν και εξακολουθούν να έχουν μπαξέδες δικαιώνονται. Είναι οι σιωπηλοί και αφανείς εργάτες υγείας, προστασίας του περιβάλλοντος και χαμηλού κόστους διατροφής. Πρόσθετα πλεονεκτήματα είναι η καλή εξάσκηση στον καθαρό αέρα χωρίς τα πολυέξοδα γυμναστήρια. Οι υπέροχες φυσικές γεύσεις ερχόταν δωρεάν.
Ο πόλεμος εναντίον της κλιματικής αλλαγής είναι εξίσου σημαντικός -ίσως περισσότερο– όσο και ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Η υποστήριξη από τις Αρχές και η βοήθεια στους λαχανόκηπους είναι επιτακτική. Τα οφέλη είναι σημαντικά και πολύπλευρα – υγείας, προστασίας του περιβάλλοντος και χαμηλού κόστους υγιεινής διατροφής.