Το κρεμμύδι κατατάσσεται μεταξύ των πιο δημοφιλών κηπευτικών σε όλη την υφήλιο. Η μεγάλη του δημοτικότητα οφείλεται στη γεύση και στο άρωμα του, ως αποτέλεσμα των αιθέριων ελαίων που περιέχει. Χρησιμοποιείται τόσο ως αυτούσια τροφή (συστατικό σε σαλάτες) όσο και ως συστατικό στα μαγειρεμένα φαγητά καθώς και σαν καρύκευμα. Οι ξηροί εξωτερικοί χιτώνες χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα στην βαφή των Πασχαλινών αυγών, των νημάτων και του μεταξιού.

ΕΠΟΧΗ ΣΠΟΡΑΣ

Για την παραγωγή χλωρού κρεμμυδιού η φύτευση μπορεί να πραγματοποιηθεί καθόλη την διάρκεια του χρόνου, ενώ εάν επιθυμούμε να παράξουμε ξερό (βολβό) κρεμμύδι, η φύτευση μπορεί να γίνει μόνο την Άνοιξη (κυρίως τους μήνες Σεπτέμβριο- Οκτώβριο).

Απαιτήσεις σε Έδαφος: Το κρεμμύδι δεν είναι ιδιαίτερα απαιτητικό σε έδαφος και ως εκ τούτου ευδοκιμεί σε όλους τους τύπους του εδάφους. Βέβαια, καλύτερης ποιότητας και μεγαλύτερη παραγωγή μας προσφέρει όταν φυτευτεί σε εδάφη ελαφριάς έως μέσης σύστασης που έχει εμπλουτιστεί με κοπριά, κομποστοποιημένα οργανικά υλικά και εναλλακτικά βιολογικό λίπασμα του εμπορίου.

Προετοιμασία Εδάφους: Το έδαφος σκαλίζεται σε βάθος 20- 30 εκατοστά. Προσέχουμε να σκαλίσουμε όταν το έδαφος είναι στο ρώγο του, δηλαδή όταν αυτό είναι εύθρυπτο. Αφαιρούμε τα ζιζάνια, τις πέτρες και τις ρίζες από γειτνιάζοντα δέντρα. Προσθέτουμε χωνεμένη κοπριά, ώστε να μπορέσει να αξιοποιηθεί από τα φυτά και να μην προκαλέσει εγκαύματα.

Την χωνεμένη κοπριά την καταλαβαίνουμε εύκολα διότι δεν έχει υψηλή θερμοκρασία, δεν μυρίζει και περιέχει χαμηλό ποσοστό υγρασίας. Ακολουθεί ο ψιλοχωματισμός της επιφάνειας και η ισοπέδωσή της. Η επιφάνεια πρέπει να είναι επίπεδη, αφράτη και απαλλαγμένη από σβώλους. Η ποσότητα κοπριάς που θα χρειαστούμε είναι περίπου 3 τόνους ανά στρέμμα. Αν έχουμε λόγου χάριν 80 τετραγωνικά μέτρα λαχανόκηπο θα χρειαστούμε:

Κατά προτίμηση χρησιμοποιούμε κοπριά πουλερικών, αιγοπροβάτων, βοοειδών και τέλος αλόγων. Εάν δεν έχουμε επαρκή ποσότητα κοπριάς δεν την ενσωματώνουμε σε όλη την έκταση του λαχανόκηπου, αλλά μονό στις γραμμές που θα πραγματοποιήσουμε την φύτευση των φυτών.

ΣΠΟΡΑ

Η σπορά πραγματοποιείται με την χρήση του κρεμμυδόσπορου (γνωστό και ως μπαρούτι) ή με την φύτευση κοκκαριού. Η χρήση του κοκκαριού πλεονεκτεί σε σχέση με τον σπόρο στο ότι έχουμε πρωΐμιση της παραγωγής καθώς και αυξημένη παραγωγή. Έτσι με το κοκκάρι συγκομίζουμε σε 4 μήνες μετά την σπορά, ενώ με τον σπόρο σε κάτι παραπάνω από 6 μήνες. Τον σπόρο τον φυτεύουμε στα πεταχτά (χύδην) και ενσωματώνουμε στα 6 με 12 χιλιοστά, ενώ το κοκκάρι το φυτεύουμε ανοίγοντας αβαθή αυλάκια (2,5 με 5 εκατοστά βάθος) σε αποστάσεις 8 με 10 εκατοστά επί της γραμμής και 25 εκατοστά μεταξύ των γραμμών και καλύπτουμε με χώμα. Εάν επιθυμούμε να παράγουμε ξερό κρεμμύδι επιλέγουμε κοκκάρι διαμέτρου 2 εκατοστών ενώ εάν θέλουμε χλωρό κρεμμυδάκι φυτεύουμε μεγαλύτερης διαμέτρου κοκκάρι. Αναλόγως του μεγέθους του κοκκαριού χρειαζόμαστε περίπου 85 κιλά για σπορά ενός στρέμματος. Έτσι αν έχουμε λαχανόκηπο 80 τετραγωνικών μέτρων θα χρειαστούμε:

Μια καλή τεχνική είναι η πυκνότερη φύτευση με την απόσταση μεταξύ των κοκκαριών να είναι τα 5 εκατοστά. Αναλόγως των καθημερινών απαιτήσεων διατροφής μας αφαιρούμε ένα παρά ένα τα χλωρά κρεμμυδάκια όταν αυτά είναι έτοιμα. Έτσι απολαμβάνουμε φρέσκα κρεμμυδάκια με την διαδικασία της αραίωσης, αλλά και την παραγωγή ξερών κρεμμυδιών αφού μετά την αραίωση τους οι αποστάσεις τους μεγαλώνουν στα 10 εκατοστά και τους δίνουμε χώρο να αναπτύξουν τον βολβό τους.

ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΕΣ ΦΡΟΝΤΙΔΕΣ ΜΕΤΑ ΤΗ ΣΠΟΡΑ

Το κρεμμύδι 60 με 90 μέρες μετά την σπορά αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς. Είναι απαραίτητο λοιπόν το πότισμα σε συχνά διαστήματα 5 με 7 ημερών αναλόγως των επικρατουσών καιρικών συνθηκών (θερμοκρασία, υγρασία αέρα, πνέοντες άνεμοι, υγρασία εδάφους). Στις αρχές θα πρέπει να μην το παρακάνουμε με την ποσότητα νερού διότι θα εμποδίσουμε την καλλιέργεια να πάρει ύψος καθώς και θα προκαλέσουμε ασθένειες στο κρεμμυδόσπορο ή στο κοκκάρι. Εν συνεχεία και καθώς το φυτό αναπτύσσεται θα πρέπει να εξασφαλίζουμε εδαφική υγρασία σε βάθος 30 εκατοστών. Ειδικά σε βαριά εδάφη (μεγάλο ποσοστό αργίλου/ clay) θα πρέπει η συχνότητα να είναι μεγαλύτερη ώστε να μην σκληραίνει το έδαφος και εμποδίζεται η ομαλή αύξηση του βολβού. Ενδεικτική ποσότητα νερού άρδευσης είναι τα 350m3/ στρέμμα.

Καθώς πλησιάζουμε την εποχή της ωρίμανσης του κρεμμυδιού (το αναγνωρίζουμε καθώς το υπέργειο μέρος του 25% των φυτών αρχίζει να γέρνει προς τα κάτω και το κιτρίνισμα των φύλλων κάνει την εμφάνιση) σταματάμε το πότισμα ώστε οι ρίζες να σταματήσουν να μεγαλώνουν και οι εξωτερικοί χιτώνες του βολβού να ξεραθούν.

Το σκάλισμα- βοτάνισμα για την αφαίρεση των ζιζανίων είναι μια ακόμη πολύ σημαντική καλλιεργητική εργασία. Ειδικά μετά τα ποτίσματα όπου εμφανίζονται τα ζιζάνια, τα οποία ανταγωνίζονται τα μικρά κρεμμυδάκια. Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στο βάθος σκαλίσματος καθώς το κρεμμύδι έχει επιφανειακό ριζικό σύστημα και οποιαδήποτε ζημιά θα καθυστερήσει την εγκατάσταση του στο έδαφος και την περαιτέρω ανάπτυξή του. Ειδικά στα βαριά εδάφη το προσεκτικό σκάλισμα επιβάλλεται διότι καταστρέφουμε την επιφανειακή εδαφική κρούστα και προάγουμε τον αερισμό των ριζών. Η αφαίρεση των ζιζανίων πρέπει να πραγματοποιείται καθ’ όλη την διάρκεια της καλλιέργειας.

ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ

Τέσσερις με έξι μήνες μετά την σπορά θα έρθει η στιγμή να συγκομίσουμε το αποτέλεσμα των κόπων μας! Πότε όμως ξεριζώνουμε τα κρεμμύδια και πως τα μεταχειριζόμαστε μετά; Ξεριζώνουμε τα κρεμμύδια όταν ο λαχανόκηπος έχει στεγνώσει και η ξήρανση των φύλλων έχει προχωρήσει στο 50 με 70%. Εν συνεχεία τα τοποθετούμε σε μια γωνιά στον λαχανόκηπο για περίπου 8 με 10 μέρες (διαδικασία της μεθωρίμανσης, σκληραγώγηση βολβού έναντι μετασυλλεκτικών ασθενειών) φροντίζοντας τα φύλλα να είναι από πάνω και οι βολβοί από κάτω ώστε να προστατευτούν από το ηλιόκαυμα. Τέλος τα δένουμε σε πλεξούδες ή αφαιρούμε τα φύλλα σε απόσταση 3 εκατοστών από το βολβό και τα αποθηκεύουμε σε χώρο με θερμοκρασία 0-70C ή 25-350C και χαμηλή σχετική υγρασία για διάστημα 3 με 5 μηνών.

ΜΕΡΙΚΑ ΑΚΟΜΗ ΜΥΣΤΙΚΑ

Το σπάσιμο του υπέργειου τμήματος του κρεμμυδιού ΔΕΝ συνίσταται διότι αφενός δεν επιταχύνουν την ωρίμανση του βολβού, αφετέρου οι παραγόμενοι κατ’ αυτόν τον τρόπο βολβοί έχουν περιορισμένη διάρκεια αποθήκευσης.

Για την παραγωγή καλής ποιότητας και μεγάλης ποσότητας ξερών κρεμμυδιών απαιτούνται χαμηλές θερμοκρασίες (13 με 270C) κατά τα πρώτα στάδια ανάπτυξης των φυτών, πριν την έναρξη του σχηματισμού βολβού, ενώ με την έναρξη της βολβοποίησης απαιτούνται υψηλές γενικά θερμοκρασίες (27 με 350C).

Το άρωμα και η καυστικότητα των βολβών εξαρτάται κυρίως από την ποικιλία. Αλλά μπορούμε με αραιά ποτίσματα και λίγο νερό να αυξήσουμε τόσο το άρωμα όσο και την καυστικότητα του.

Εάν κρατάμε κρεμμυδόσπορο (μπαρούτι), θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι έχει διάρκεια ζωής ένα με ενάμιση χρόνο σε οικιακές συνθήκες συντήρησής του. Πέραν αυτού του διαστήματος χάνει την βλαστικότητα του και το πιο πιθανόν είναι να μειωθεί το ποσοστό των φυτών που θα βλαστήσουν. Έτσι διατηρούμε τον σπόρο σε ξηρό περιβάλλον και τον χρησιμοποιούμε την επόμενη χρονιά.

*Ο Ιωάννης Παλούκας MSc είναι Γεωπόνος.