Η ενδομητρίωση είναι μια επώδυνη και κοινή γυναικολογική πάθηση που προσβάλλει περίπου μία στις εννέα γυναίκες.
Μάλιστα, ορισμένες πάσχουσες από ενδομητρίωση, αρχίζουν να εμφανίζουν συμπτώματα ήδη από την εφηβεία τους, ενώ οι περισσότερες γυναίκες διαγιγνώσκονται έως και δώδεκα χρόνια μετά την εμφάνιση των συμπτωμάτων τους.
Ωστόσο, παρά τη δυνατότητα θεραπείας, επικρατεί – εσφαλμένα – η κοινωνική αντίληψη ότι οι πόνοι που σχετίζονται με την έμμηνο ρύση, και οι οποίοι εμποδίζουν νεαρά κορίτσια από το να πηγαίνουν στο σχολείο, ή αποτρέπουν τις γυναίκες από το να επιθυμούν να εργαστούν, θεωρούνται φυσιολογικοί.
Αυτή η πεποίθηση κρίνεται σημαντικό να αλλάξει, εάν θέλουμε να συμβάλουμε στην πρόληψη της απώλειας πολύτιμου χρόνου από την εκπαίδευση, τις απολαύσεις της ζωής, ή την εργασία.
Η έγκαιρη διάγνωση και η θεραπεία της ενδομητρίωσης μπορούν αποτρέψουν την επιδείνωση της πάθησης και να ωφελήσουν την κοινωνία συνολικά.
Γι’ αυτόν τον λόγο, η Αυστραλία έχει εισάγει ένα Εθνικό Πρόγραμμα Δράσης για την Ενδομητρίωση (National Endometriosis Action Plan).
Εάν ταυτίζεστε με κάποιο ή κάποια από τα συμπτώματα που περιγράφονται σε αυτό το άρθρο, φροντίστε να επισκεφθείτε το γιατρό σας.
ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΩΣΗ – ΤΙ ΕΙΝΑΙ;
Η ενδομητρίωση είναι μια χρόνια φλεγμονώδης πάθηση κατά την οποία το στρώμα του ιστού που φυσιολογικά καλύπτει το εσωτερικό της μήτρας (ενδομήτριο), αναπτύσσεται και σε άλλα τμήματα του σώματος όπως είναι οι ωοθήκες, η ουροδόχος κύστη ή και άλλα όργανα.
Ο τρόπος με τον οποίο συμβαίνει αυτό είναι πολύπλοκος, αλλά πιστεύεται ότι μέρος του εμμηνορροϊκού αίματος επιστρέφει πίσω στο σώμα μέσω των σαλπίγγων.
Τα μικρά αυτά κομμάτια αίματος και ιστού «τροφοδοτούνται» στη συνέχεια από τις ορμόνες που παράγουν οι γυναίκες και απελευθερώνονται μέσω αιμορραγίας στην περιοχή της πυελικής κοιλότητας κατά τη διάρκεια κάθε εμμηνορρυσιακού κύκλου, προκαλώντας πόνο.
Με την πάροδο του χρόνου, τα κομμάτια αυτά, αυξάνονται σε μέγεθος, προκαλώντας φλεγμονή, ουλώδη ιστό και ορισμένες φορές μεγάλες, επώδυνες, γεμάτες αίμα κύστες που σπάνε, δημιουργώντας μία ξαφνική αίσθηση «έκρηξης» πόνου.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΩΣΗΣ
1. Επώδυνοι πόνοι περιόδου.
2. Πόνος στην περιοχή της πύελου – πριν, κατά τη διάρκεια ή μετά την περίοδο.
3. «Φούσκωμα» στην κοιλιά – αυτό ενδέχεται να υποδηλώνει ότι η ενδομητρίωση επηρεάζει το έντερο.
4. Βαριά εμμηνορροϊκή αιμορραγία – περίοδοι που διαρκούν περισσότερο από 8 ημέρες, ανάγκη συχνής αλλαγής σερβιέτας ή ταμπόν ακόμα και κατά τη διάρκεια της νύχτας.
5. Πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή – είτε κατά τη διάρκεια είτε μετά τη σεξουαλική επαφή.
6. Διάρροια χωρίς σαφή αιτία.
7. Πόνος ή αιμορραγία κατά την κένωση του εντέρου.
8. Πόνος κατά την ούρηση ή αίσθηση ανάγκης ότι πρέπει να αδειάζετε συνεχώς την ουροδόχο κύστη σας κατά τη διάρκεια της περιόδου.
9. Ανεξήγητη κόπωση.
10. Δυσκολία σε προσπάθειες για εγκυμοσύνη – έως και το 30% της υπογονιμότητας μπορεί να οφείλεται σε ενδομητρίωση, η οποία μπορεί να προκαλέσει εσωτερικές ουλές και να φράξει τις σάλπιγγες.
Εάν η μητέρα ή η αδελφή σας είχε ενδομητρίωση, είναι 7-10 φορές πιο πιθανό να εκδηλωθεί και σε εσάς.
Η έναρξη της περιόδου πριν από την ηλικία των 11 ετών και η ύπαρξη βαριάς ή συχνής περιόδου υποδηλώνουν επίσης υψηλό κίνδυνο για ενδομητρίωση.
ΟΙ ΕΠΩΔΥΝΕΣ ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΠΟΥ ΣΑΣ ΕΜΠΟΔΙΖΟΥΝ ΝΑ ΠΑΡΑΒΡΕΘΕΙΤΕ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Η ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ
Ο πόνος της περιόδου που σας αναγκάζει να «κουλουριάζεστε» σε μια μπάλα για ώρες ή ή σας αναγκάζει να μείνετε στο κρεβάτι για μια ολόκληρη ημέρα, δεν είναι φυσιολογικός.
Η εσφαλμένη αντίληψη ότι αυτό είναι απλώς ένα μέρος του κύκλου ζωής της γυναίκας σημαίνει ότι τελικά ένα στα εννέα νεαρά κορίτσια και γυναίκες θα βιώσουν ένα είδος πόνου που επηρεάζει τη σχολική τους εκπαίδευση, την επαγγελματική τους πορεία ή τις κοινωνικές τους σχέσεις.
ΑΙΣΘΑΝΕΣΤΕ ΑΜΗΧΑΝΙΑ ΝΑ ΜΙΛΗΣΕΤΕ ΣΤΟ ΓΙΑΤΡΟ ΣΑΣ Ή Ο ΓΙΑΤΡΟΣ ΣΑΣ ΔΕΝ ΣΑΣ ΑΚΟΥΕΙ
Μπορεί να νιώθετε αμηχανία να μιλήσετε με τον γιατρό σας για την περίοδο.
Αυτό είναι ιδιαίτερα δύσκολο αν μεγαλώσατε σε ένα περιβάλλον όπου το συγκεκριμένο θέμα δεν συζητήθηκε ποτέ.
Ελάχιστοι άνθρωποι λαμβάνουν επαρκή εκπαίδευση στο σπίτι σχετικά με τις αλλαγές στο σώμα τους, και πρόσφατα έχει υπάρξει μία ώθηση ώστε να παρέχεται επαρκής εκπαίδευση γύρω από τέτοιου είδους θέματα, και στα σχολεία.
Ορισμένες γυναίκες δυσκολεύονται να μιλήσουν με το γιατρό τους για τον πόνο και τη δυσφορία κατά τη διάρκεια της περιόδου τους, επειδή πιστεύουν ότι αυτό απλά ανήκει στη γυναικεία εμπειρία.
Άλλες ενδεχομένως να έχουν μιλήσει με τον γιατρό τους, αλλά παρόλα αυτά νιώθουν ότι ο γιατρός τους δεν τους δίνει την απαραίτητη σημασία.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, θα πρέπει να ψάξετε για έναν γιατρό που είναι εξοικειωμένος με θέματα γυναικείας υγείας. Επιπλέον, σας ενθαρρύνω να ελέγξετε τους συνδέσμους σε διαδικτυακούς ιστότοπους που παρατίθενται στο τέλος αυτού του άρθρου.
ΕΝΗΜΕΡΩΣΤΕ ΤΟ ΓΙΑΤΡΟ ΣΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΣΑΣ
Δεν θα περιγράψουν όλες οι γυναίκες που πάσχουν από ενδομητρίωση συμπτώματα που περιλαμβάνου επώδυνες, «βαριές» περιόδους.
Επομένως, εκτός και εάν ο γιατρός κάνει τις απαραίτητες ερωτήσεις και είναι ενήμερος ότι τα συμπτώματα – τα οποία είναι αρκετά σοβαρά ώστε να εμποδίσουν ένα άτομο από το να παραβρεθεί στο σχολείο ή την εργασία του – δεν είναι φυσιολογικά, τότε η διάγνωση μπορεί να καθυστερήσει, ή να παραβλεφθεί.
Παρακάτω, παρατίθενται ορισμένα παραδείγματα περιπτώσεων, που έχω συναντήσει κατά την κλινική μου εμπειρία ως γενικός ιατρός, τα οποία είναι ενδεικτικά της ποικιλομορφίας των συμπτωμάτων που παρουσιάζουν οι γυναίκες που πάσχουν από ενδομητρίωση.
Μια γυναίκα 22 ετών, ανέφερε: «Αισθάνομαι συνεχώς ‘φουσκωμένη’ και οι ενοχλήσεις επιδεινώνονται κατά τη διάρκεια της περιόδου μου. Νομίζω ότι έχω δυσανεξία στη γλουτένη».
Μία 35χρονη γυναίκα,είπε: «Προσπαθώ να μείνω έγκυος εδώ και ένα χρόνο, και δεν έχει συμβεί τίποτα».
Μια 28χρονη, μοιράστηκε : «Η περίοδός μου με ταλαιπωρεί πολύ και αισθάνομαι συνεχώς εξαντλημένη».
Μπορεί να χρειαστούν αρκετές ιατρικές επισκέψεις πριν οδηγηθούμε στη σωστή διάγνωση, γι’ αυτό κρίνεται σημαντικό να ενημερώνετε τον γιατρό σας εάν δεν βελτιώνεστε με τη θεραπεία ή εάν τα συμπτώματά σας επιμένουν.
Για προβλήματα που είναι πιο πολύπλοκα, συνήθως συνιστάται να κλείσετε μια συνεδρία μεγαλύτερης διάρκειας, καθώς αυτό σας δίνει τον χρόνο να μιλήσετε, αλλά και στον γιατρό σας τον χρόνο να σας ακούσει.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Αυτή η διαδικασία συνήθως πραγματοποιείται με τον παθολόγο σας και περιλαμβάνει τα εξής στάδια: λήψη λεπτομερούς ιατρικού και εμμηνορροϊκού ιστορικού, τη διενέργεια φυσικής εξέτασης, τον έλεγχο για πυελικές λοιμώξεις, ενημέρωση σχετικά με τον προληπτικό έλεγχο του τραχήλου της μήτρας (πρώην εξέταση PAP) και υπερηχογράφημα πυέλου.
Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι ένα φυσιολογικό υπερηχογράφημα πυέλου δεν αποκλείει την ενδομητρίωση, αλλά αποκλείει άλλες μορφές παθολογίας και παρέχει μια καλή βάση για την αξιολόγηση της υγείας σας.
Συνήθως, εκτός κι αν το υπερηχογράφημα δείξει εμφανή και εκτεταμένη ενδομητρίωση, ο γιατρός θα ξεκινήσει μια δοκιμαστική θεραπεία, όπως μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη παυσίπονα και το αντισυλληπτικό χάπι από το στόμα για τη διακοπή της ωορρηξίας και τον έλεγχο του ορμονικού κύκλου. Εάν τα συμπτώματα βελτιωθούν, ή ακόμη και αν δεν βελτιωθούν, η ενδομητρίωση εξακολουθεί να είναι μία πιθανή διάγνωση.
Η επίσκεψη στον γιατρό σας περίπου 3 μήνες μετά την έναρξη μιας δοκιμαστικής θεραπείας είναι σημαντική. Αν δεν ανταποκριθείτε στη θεραπεία, ο γενικός σας ιατρός μπορεί να σας προτείνει μια διαφορετική επιλογή ή να σας παραπέμψει σε γυναικολόγο, νοσοκομείο, ή σε ένα από τα νέα κέντρα ενδομητρίωσης για περαιτέρω διερεύνηση.
Μέχρι πρόσφατα, η διάγνωση της ενδομητρίωσης απαιτούσε συνήθως μια εξέταση μέσω χειρουργικής «κλειδαρότρυπας» (keyhole surgery) στην περιοχή της πυέλου και της κοιλιάς, υπό γενική αναισθησία.
Αυτή η ελάχιστα επεμβατική μέθοδος χειρουργικής διάγνωσης και θεραπείας είναι γνωστή και ως λαπαροσκόπηση.
Ωστόσο, πλέον έχουμε τη δυνατότητα να παραπέμπουμε άτομα για τα οποία υπάρχει υψηλή υποψία ότι πάσχουν από ενδομητρίωση, να υποβληθούν σε εξέταση μέσω μαγνητικής τομογραφίας (MRI), αντί να υποβληθούν άμεσα σε χειρουργική εξέταση.
Τα ευχάριστα νέα είναι ότι εάν η ενδομητρίωση διαγνωστεί έγκαιρα και τα συμπτώματα αντιμετωπιστούν στο γενικό ιατρείο με έναν συνδυασμό μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, αντισυλληπτικών από το στόμα (OCP) ή αντιστρεπτών αντισυλληπτικών μακράς δράσης (LARC), μαζί με συμβουλές για τον τρόπο ζωής, διαλογισμό, διατροφή και άσκηση, η χειρουργική επέμβαση μπορεί να αποφευχθεί.
ΠΩΣ ΞΕΡΩ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΚΑΙ ΤΙ ΟΧΙ;
Εάν αντιμετωπίζετε δυσκολίες στο να κατανοήσετε τα συμπτώματά σας και δεν μπορείτε να βρείτε ανακούφιση ή μια σαφή απάντηση από κανέναν, ούτε καν από τον γιατρό σας, υπάρχουν οργανώσεις και ομάδες υποστήριξης για την ενδομητρίωση που μπορούν να σας βοηθήσουν – οι σύνδεσμοι των οποίων παρατίθενται παρακάτω.
Εάν πιστεύετε ότι τα συμπτώματά σας μπορεί να σχετίζονται με την ενδομητρίωση, μπορείτε να ενημερωθείτε σχετικά μέσω της ακόλουθης έρευνας: https://www.endozone.com.au/health-report-form#no-back
Χρήσιμοι σύνδεσμοι υποστήριξης:
Κλινικές ενδομητρίωσης και πυελικού πόνου: https://www.health.gov.au/our-work/endometriosis-and-pelvic-pain-clinics
Endometriosis Australia: https://endometriosisaustralia.org
Στην πλατφόρμα EndoΖone, μπορείτε να απαντήσετε σε ένα εύκολο και απλό ερωτηματολόγιο, το οποίο υπάρχει διαθέσιμο στο πλαίσιο διαδικτυακής έρευνας: https://www.endozone.com.au
Ίδρυμα Jean Hales: https://www.jeanhailes.org.au/resources/endometriosis
‘Ιδρυμα πυελικού πόνου (Pelvic Pain Foundation): https://www.pelvicpain.org.au
